มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ตอนเรือรบหลวงชุมพร ตอนที่ ๑

มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ตอนเรือรบหลวงชุมพร ตอนที่ ๑

          สวัสดีครับ ขออนุญาตเล่าเรื่องเรือรบหลวงชุมพร ซึ่งจอดอยู่ที่หาดทรายรี จังหวัดชุมพร นะครับ

          วันนี้ขอเล่าเรื่องการตั้งชื่อเรือรบก่อนนะครับ

          เท่าที่ผมทราบนะครับ เราจะสังเกตว่าหัวเรือรบมีตัวเลขกำกับ ท้ายเรือรบมีป้ายสีดำเขียนด้วยอักษรสีทอง บอกชื่อเรือว่าชื่ออะไร

          ชื่อเรือเป็นชื่อจังหวัด สถานที่อื่น ๆ รวมทั้งชื่อแม่น้ำเป็นส่วนมาก มีชื่อของบุคคลสำคัญด้วย เช่นเรือหลวงปิ่นเกล้า เป็นต้น

          มีข้อสังเกตว่าประเภทของเรือรบจะมีความสัมพันธ์กับการตั้งชื่อเรือ มีแนวทางการตั้งชื่อเรือที่น่าสนใจนะครับ มาลองดูกันครับ

          เรือบรรทุกเครื่องบิน แนวทางในอดีตที่เคยกำหนดกันมา ชื่อเรือจะมาจากชื่อสัตว์ที่มีอิทธิฤทธิ์ทางการบิน เหาะเหิน

          กองทัพเรือไทยมีเรือบรรทุกเครื่องบินหนึ่งลำ ได้รับชื่อพระราชทานที่เป็นมงคลนามจากพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรเป็นการเฉพาะว่า “เรือหลวงจักรีนฤเบศร” แปลว่า “ผู้เป็นใหญ่ในราชวงศ์จักรี” ครับ

          เรือประจัญบาน กองทัพเรือจะกำหนดหลักเกณฑ์ในการตั้งชื่อให้เป็นชื่อบุคคลสำคัญ วีรบุรุษของชาติ เป็นต้น

          เรือพิฆาต แต่เดิมกองทัพเรือจะใช้ชื่อบุคคลสำคัญของประเทศเป็นชื่อเรือ เช่น เรือหลวงปิ่นเกล้าหรือเรือหลวงมกุฎราชกุมาร ต่อมามีการพัฒนาเรือปราบเรือดำน้ำที่พัฒนาต้นแบบจากเรือพิฆาต มีเกณฑ์การกำหนดชื่อโดยใช้ชื่อแม่น้ำเป็นชื่อเรือ เช่น เรือหลวงท่าจีน เรือหลวงประแสร์ เรือหลวงเจ้าพระยา เรือหลวงตาปี เรือหลวงคีรีรัฐ เรือหลวงบางปะกง รวมทั้งเรือหลวงแม่กลอง ซึ่งเป็นเรือครูใช้ฝึกนักเรียนทหารเรือ ทางเทคนิคจะเรียกเรือครูนี้ว่า เรือสลุป ครับ

          เรือดำน้ำ ไทยเราเคยมีเรือดำน้ำที่ใช้งานระหว่างสงครามโลกครั้งที่ ๒ และสงครามอินโดจีน เป็นเรือดำน้ำที่ต่อจากประเทศญี่ปุ่น ปลดระวางไปนานแล้วครับ ญี่ปุ่นแพ้สงคราม เราหาอะไหล่และอุปกรณ์ซ่อมบำรุงไม่ได้ครับ

          เรือดำน้ำก็มีเกณฑ์การตั้งชื่อนะครับ มีการกำหนดให้ใช้ชื่อบุคคลสำคัญในวรรณคดีที่มีอิทธิฤทธิ์ทางน้ำ กองทัพเรือไทยเราเคยมีเรือดำน้ำประจำการชื่อ วิรุฬ สินสมุทร พลายชุมพล และมัจฉานุ ครับ

          เรือปืน มีเกณฑ์การตั้งชื่อเรือรบประเภทนี้โดยใช้เมืองหลวงของประเทศเป็นชื่อเรือรบครับ เช่นเรือหลวงธนบุรี ที่เคยสร้างชื่อเสียงในยุทธนาวีที่เกาะช้างมาแล้วครับ เรายังมีเรือหลวงรัตนโกสินทร์ เรือหลวงสุโขทัย (น่าเสียดายครับ เพิ่งอับปางลงไปเมื่อเร็ว ๆ นี้) และเรือหลวงศรีอยุธยา (ที่เกี่ยวข้องกับสมัยจอมพล ป พิบูลสงคราม เป็นที่น่าเสียดายเช่นกันครับ)

          เรือทุ่นระเบิด มีเกณฑ์การตั้งชื่อโดยใช้สมรภูมิที่บรรพบุรุษไทยทำการรบกับอริราชศัตรูในอดีต ส่วนมากเป็นชื่อสนามรบ เช่น เรือหลวงโพสามต้น เรือหลวงท่าดินแดง เรือหลวงบางระจัน เรือหลวงหนองสาหร่าย เป็นต้นครับ

          เรือตอร์ปิโด (กว่าจะมาถึงชื่อเรื่องของเราว่า เรือหลวงชุมพร ผ่านเรือมาหลายประเภทนะครับ) พระเอกของเราคือเรือตอร์ปิโด กองทัพเรือไทยมีเรือรบประเภทนี้หลายลำ เรือประเภทนี้ใช้ชื่อจังหวัด หัวเมืองชายทะเลเป็นชื่อเรือ เช่น เรือหลวงสงขลา เรือหลวงระยอง เรือหลวงชลบุรี และแน่นอนครับเรือหลวงชุมพร (ซึ่งคงจะต้องเล่ารายละเอียดในตอนหน้าครับ)

          เรือยกพลขึ้นบกและเรือลำเลียง เรือประเภทนี้ กองทัพเรือจะใช้ชื่อเกาะเป็นชื่อเรือ เช่น เรือหลวงช้าง เรือหลวงพงัน เรือหลวงไผ่ เป็นต้น

          เรือสำรวจ จะใช้ชื่อดวงดาวเป็นชื่อเรือ เช่น เรือหลวงจันทร

          ครับ เกณฑ์และที่มาของชื่อเรือประเภทต่าง ๆ นับได้ว่าน่าสนใจไม่น้อยครับ

          ตอนต่อไปมาดูเรือหลวงชุมพรกันนะครับ มาจอดที่หาดทรายรีได้อย่างไร มีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกับกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ได้อย่างไร โปรดติดตามและตามติดนะครับ 

มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ตอน วันสำคัญของกองทัพเรือไทย ๑๙ พฤษภาคม Thai-English–French

มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ตอน วันสำคัญของกองทัพเรือไทย ๑๙ พฤษภาคม Thai-English – French

          วันศุกร์ที่ ๑๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๖ เป็นวันครบรอบ ๑๐๐ ปีแห่งการสิ้นพระชนม์ของพลเรือเอกพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภากรเกียรติวงศ์ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ หรือที่รู้จักกันในนาม เสด็จในกรมหลวงชุมพรฯ

กองทัพเรือไทยร่วมกับมูลนิธิกรมหลวงชุมพรหาดทรายรี โดยประธานมูลนิธิ พลเรือเอกจุมพล ลุมพิกานนท์ ได้จัดกิจกรรมน้อมรำลึก “เสด็จเตี่ย ณ หาดทรายรี ๑๐๐ ปี ไม่มีลืม” โดยจัดขึ้นที่ศาลกรมหลวงชุมพร หาดทรายรี จังหวัดชุมพร

ช่วงเวลาเช้ามีพิธีบวงสรวงสดุดีพระเกียรติ และตั้งแต่เวลา ๑๓.๐๐ น. ราชนาวีไทยได้จัดพิธีเทิดพระเกียรติพระองค์ท่าน วงดนตรีราชนาวีร่วมบรรเลงเพลงพระนิพนธ์ของพระองค์ท่าน เช่น ดาบของชาติ เกิดมาทั้งที และดอกประดู่ (หะเบสสมอ) เป็นต้น

กิจกรรมเทิดพระเกียรติพระองค์ท่านนี้จัดขึ้นเพื่อให้ประชาชนได้รู้ว่า บิดาแห่งทหารเรือไทยเป็นแบบอย่างที่ดีให้กับพวกเราชาวไทยทุกคน และพวกเราได้ร่วมน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณที่พระองค์ได้ทรงวางรากฐานและทรงพัฒนากิจการของทหารเรือให้มีความก้าวหน้าและมั่นคง

พวกเราขอน้อมรำลึกถึงคำสอนของพระองค์ว่า “กยิรา เจ กยิรา เถนัง” แปลว่า “ถ้าคิดจะทำสิ่งใดแล้ว ควรทำจริง” โดยขอน้อมนำพระนิพนธ์โคลงกลอนที่ พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ทรงนิพนธ์เพื่อพระโอรส พระธิดามาเล่าให้พวกเราฟังครับ

ทำงานทำจริงเจ้า จงทำ

ระหว่างเล่นควรจำ เล่นแท้

หนทางเช่นนี้นำ เป็นสุข

ก่อให้เกิดรื่นเริงแม้ นับถือ ทวีคูณ

 

ทุกสิ่งที่ทำนั้น ควรตรอง

โดยแน่สุดทำนอง ที่รู้

สิ่งใดทำเป็นลอง ครึ่ง ครึ่ง

สิ่งนั้นไม่ควรกู้ ก่อให้ เป็นจริง

 

Mina stories: The Great Day of the Royal Thai Navy

On May19, 2023, at Krom Luang Chumphon Khet Udomsak Shrine, Hat Sairee, Chumphon, the Royal Thai Navy together with the foundation of Krom Luang Chumphon Hat Sairee organized a commemorative ceremony to celebrate the 100th anniversary of the death of Krom Luang Chumphon Khet Udomsak, the father of Royal Thai Navy.

In the morning, the activities of worshiping ceremony took place at the shrine. The new light-house, located magnificently in front of the shrine, was inaugurated to celebrate this auspicious occasion.

The highlight of the evening activities was the performance of the Royal Thai Navy. Krom Luang Chumphon’s songs were played beautifully.

This auspicious occasion allowed Thai people to extend their grateful thanks to his royal highness’s works towards the Royal Thai Navy and our country.

“Take action if we want to do something” is one of his teachings which always reminds us to do good deeds to our society. I would like to present his poem about his teaching of “All that you do, do whit you might.”

Work while you work

Play while you play

That is the way

To be cheerful and gay

 

All that you do

Do whit your might

Thing done by half

Are never done right.

Mina raconte : Le grand jour de la Marine Royale Thaïlandaise

Le 19 mai 2023, au sanctuaire de Krom Luang Chumphon Khet Udomsak situé à Hat Sairee, Chumphon, la Marine royale thaïlandaise et la fondation de Krom Luang Chumphon Hat Sairee ont organisé une cérémonie commémorative pour célébrer le 100e anniversaire de la mort de Krom Luang Chumphon Khet Udomsak, le père de la Marine Royale Thaïlandaise.

Le matin, les activités de la cérémonie pour rendre hommage au Prince Chumphon ont eu lieu au sanctuaire. Le nouveau phare nommé « les yeux d’ange de la mer de Chumphon », qui est magnifiquement situé devant le sanctuaire, a été inauguré pour célébrer cette heureuse occasion.

Le point culminant des activités du soir a été le spectacle musical exécuté par la Marine Royale Thaïlandaise. Les chansons de Krom Luang Chumphon ont été magnifiquement interprétées.

Cette occasion propice a permis au peuple thaïlandais d'exprimer ses remerciements reconnaissants aux travaux de son altesse royale qui ont bénéficié sur le pays, surtout la Marine Royale Thaïlandaise.

"Passez à l'action si nous voulons faire quelque chose" est l'un de ses enseignements qui nous rappelle toujours de faire de bonnes actions pour notre société. Voici le poème qu’il a fait :

Travaillez pendant que vous travaillez

Jouez pendant que vous jouez

C’est la façon

D’être joyeux et gai.

Tout ce que tu fais,

Fais vraiment avec ta force.

Chose faite à moitié

Ne sont jamais bien faits.

***************** 

มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ตอนวิธีแก้ทหารเรือเมาคลื่น

มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ตอนวิธีแก้ทหารเรือเมาคลื่น

กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ทรงฝึกทหารเรือในสถานการณ์จริง ท่านหญิงเริงจิตรแจรง อาภากร พระธิดาของเสด็จในกรมฯ ในการออกฝึกทางทะเลในอ่าวไทย ท่านหญิงเริงจิตรแจรง อาภากร ได้ตามเสด็จอยู่บ่อยครั้ง และท่านได้บันทึกไว้ในหนังสือ “อนุสรณ์ท่านหญิงเริง” มีใจความว่า

“ในเรือมีที่นอนแคบๆ แต่พอตัว เสด็จในกรมฯ ไม่ทรงโปรดทหารเรือหรือใครที่เมาคลื่น

มีคราวหนึ่งทรงนำนักเรียนนายเรือและนักเรียนช่างกลไปทะเลโดยเรือยงยศอโยชฌิยาแบบเก่า คือเรือกนไฟมีเสาใบ 

การฝึกหัดทางทะเลครั้งนี้ ทรงนำไปชายฝั่งถึงจันทบุรี ปรากฏว่านักเรียนจำนวนหนึ่งเมาคลื่น นอนแบบไม่สมปฤดี เสด็จในกรมฯ ทรงกริ้วว่า เมาคลื่นอย่างนี้จะไปรบกับใครเขาได้ ทรงเรียกแถวทั้งหมด ปรากฏว่ามาเข้าแถวไม่ครบ นอนอาเจียนเขียวเหลืองอยู่บนดาดฟ้าเรือ รับสั่งให้พวกเมาคลื่นไปปีนเสากระโดงเรือถ้าใครคิดว่าจะอาเจียนให้เอาถังสังกะสีผูกคอติดขึ้นไปด้วยเพื่อกันทำเลอะเทอะ แม้กระนั้นยังมีพวกที่เมาจัด ใช้มือยึดเสากระโดงเรือ คอพับไปมาพับมา

เสด็จในกรมฯ ทรงเกรงว่าทหารเรือพวกนี้จะตกลงมา ทรงให้เอาเชือกมัดติดกับเสาไว้อาเจียนจนหายเมา แต่การขึ้นเสากระโดงนี้ นักเรียนบอกว่าทำให้ค่อยยังชั่ว ได้ขึ้นอยู่สูง ๆ ได้อากาศดี แสดงว่าความเป็นทหารเรือจะต้องทรหดอดทน ผลการฝึกทำให้นักเรียนหายเมาคลื่นไปหลายคน แต่มีบางพวกแก้ไม่หายก็ลาออกไปเลย

สำหรับลูกๆ และหม่อมนั้น พระองค์ก็หัดแบบเดียวกับนักเรียน แต่ไม่ต้องขึ้นเสากระโดง รับสั่งไม่ให้นอน ให้ลุกขึ้นทำโน่นทำนี่ วิ่งเดิน อาเจียนไปบ้างก็หายเมาไปเอง มีบางคนเท่านั้นที่หัดไม่ได้จริง ๆ ใจไม่สู้ รับสั่งว่าขืนหัดก็ตายเปล่า”

          เห็นไหมครับว่า กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ท่านเป็นครูฝึกให้นักเรียนนายเรือ รวมทั้งสมาชิกในครอบครัวมีความทรหดอดทน สมกับที่พระองค์กล่าวไว้ว่า “กยิรา เจ กยิราเถนํ” แปลได้ว่า “จะทำสิ่งใร ควรทำให้จริง”

ข้อมูลประกอบการเล่าเรื่อง

- นิตยสารเทิดพระเกียรติ พระประวัติอันยิ่งใหญ่ นานไปเขาไม่ลืม พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภากรเกียรติวงศ์ กรมหลวงขุมพรเขตอุดมศักดิ์

มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ตอนออกฝึกทางทะเล

มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ตอนออกฝึกทางทะเล

          สวัสดีครับ เมื่อกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์เข้ารับราชการเป็นครูฝึกนักเรียนนายเรือ นอกจากการสอนแล้ว ยังมีการออกฝึกทางทะเลอีกด้วย

          ขอนำบันทึกเกร็ดพระประวัติเสด็จในกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ของท่านผู้หญิงเริงจิตแจรง อาภากร พระธิดาของเสด็จในกรมฯ ในเรื่องการออกฝึกทางทะเล มาเล่าสู่กันฟังครับ

          ท่านผู้หญิงเริงจิตแจรง อาภากร เล่าไว้ว่า เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๐ เสด็จในกรมฯ ทรงนำนักเรียนและนักเรียนช่างกลไปอวดชาวต่างประเทศ คือ สิงคโปร์ ปัตตาเวีย ชวาและบิลลิทัน โดยเดินทางโดยเรือมกุฎราชกุมาร เสด็จในกรมฯ ทรงเป็นผู้บังคับการเรือด้วยพระองค์เอง ไม่มีชาวต่างประเทศไปด้วยเลย พลประจำเรือใช้นักเรียนไทยล้วน ๆ สำหรับทหารประจำเรือเอาไปน้อยที่สดเฉพาะที่จำเป็นเท่านั้น

          ถือเป็นครั้งแรกที่ทหารเรือไทยได้ออกเรือไปฝึกถึงต่างประเทศ โดยมีคนไทยทั้งลำอยู่บนเรือ เรื่องอาหารในเรือให้กินขนมปังอย่างในเรือรบอังกฤษใช้ ซึ่งมีคำกล่าวว่า ขนมปังแข็งยิ่งกว่าเหล็ก ซึ่งขนมปังคงจะทำไม่ถูกส่วน ทั้งนี้เมื่อเอาออกจากหีบแล้ว ขนมปังแข็งจริง ๆ จนกัดไม่เข้า

          เรื่องขนมปังแข็งยิ่งกว่าเหล็กเกี่ยวข้องกับ “ลูกตน” ด้วย กล่าวคือ มีนักเรียนคนหนึ่งได้เอา “ลูกตน” คือเหล็กหรือทองเหลืองรูปเหมือนกระบอง ยาวประมาณ ๑๐ นิ้ว ที่เสียบไว้รอบโคนเสา เพื่อผูกเชือกเพลาใบมาทุบขนมปัง ผลคือ “ลูกตน” หัก อาจจะเป็นเพราะเหล็กลูกตนเดาะอยู่แล้วก็เป็นได้ ทำให้ลือกันว่าขนมปังแข็งยิ่งกว่าเหล็ก

          เรื่องกินขนมปังนั้น เสด็จในกรมฯ ทรงเห็นว่า ขนมปังกินสะดวกเพราะเก็บไว้ได้นาน ๆ ไม่เหมือนข้าวที่ต้องหุงกันทุวัน เวลาเดินเรือมีคลื่นมากลำบากแก่การหุงหา

          มีคราวหนึ่งไปฝึกทางทะเล มีหม่อมเจ้าพรปรีชา ซึ่งทรงเป็นทหารเรือใหม่ในเรือ ในเรือตั้งกฎให้กินไข่ได้คนละ ๒ ฟอง ปรากฏว่าหม่อมเจ้าพรปรีชาเสวยไป ๑๐ ฟอง เสด็จในกรมฯ ท่านกริ้ว รับสั่งว่านิสัยอย่างนี้เป็นทหารเรือไม่ได้ ทหารเรือต้องไม่ขี้ขโมย บังคับให้หม่อมเจ้าพรปรีชาโดดทะเล ถ้าไม่โดดจะยิงเอา

          หม่อมเจ้าพรปรีชาไปนั่งรออยู่ปลายขั้นบันไดเรือ เสด็จในกรมฯ ถือปืนคุมอยู่ช้างบนหัวกระได กั้นไม่ให้ขึ้น ให้หม่อมเจ้าพรปรีชากระโดดลงทะเล

          ขณะนั้นเห็นเสากระโดงปลาฉลามอยู่ไกล เสด็จในกรมฯ มีรับสั่งว่า “แกต้องลงไปเดี๋ยวนี้ จะให้ฉลามมาใกล้แล้วลงไปก็ได้ แต่เนื้อแกจะไปไหนฉันไม่รู้ ถึงอย่างไรก็ต้องลง ถ้าไม่ลงก็โดนยิง”

          หม่อมเจ้าพรปรีชาจำต้องโดดลงไปว่ายในน้ำทะเล เมื่อฉลามใกล้เข้ามา เสด็จในกรมฯ รับสั่งให้เฉยไว้ยังไม่ให้ขึ้น เมื่อฉลามใกล้เข้ามาอีกจึงรับสั่งให้หม่อมเจ้าพรปรีชาขึ้นเรือได้

          หม่อมเจ้าพรปรีชากลัวจนตัวสั่นไปหมด เสด็จในกรมฯ ทรงกล่าวว่า “แกไม่ดื้อฉันถึงให้ขึ้น” ในตอนหลังทรงรับสั่งว่า “ฉันไม่บ้าที่จะยิงแกหรอก แต่จะยิงปลาฉลามเมื่อมาใกล้า เมื่อฉลามได้กลิ่นเลือดแล้วก็จะไปทางนั้น แกจะได้ไม่เป็นอันตราย”

          ในการฝึกทหารเรือนั้น นอกจากเสด็จในกรมฯ จะฝึกสอนการเดินเรือแล้ว ยังทรงสอนจนกระทั่งการซ่อมแซมเรือด้วย โดยในเวลาน้ำขึ่ให้นำเรือขึ้นไปให้ใกล้ฝฝั่งที่สุด เมื่อน้ำลง เรือค้างที่แห้งก็ให้รีบซ่อมให้เสร็จแล้วจึงนำเรือออก

          ในตอนต่อไป เราจะมาดูวิธีการที่พระองค์ท่านแก้ทหารเรือเมาคลื่นกันนะครับ โปรดติดตาม

มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ตอนที่มาของชื่อ “หมอพร” ของชาวบ้าน

มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ตอนที่มาของชื่อ “หมอพร” ของชาวบ้าน

          กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ได้ออกจากราชการ ตั้งแต่วันที่ ๑๔ เมษายน พ.ศ. ๒๔๕๔ ท่านได้กลับเข้ารับราชการอีกครั้งในเดือนสิงหาคม พ.ศ. ๒๔๖๐

          ตลอดเวลา ๕-๖ ปีที่กรมหลวงชุมพระเขตอุดมศักดิ์ทรงว่างราชการอยู่นั้น พระองค์ได้ทรงใช้เวลาว่างอย่างมีคุณค่าต่ออาณาประชาราษฎร์และแผ่นดินสยาม ทรงรักษาเยียวยาอาการเจ็บไข้โรคภัยต่าง ๆ ให้ชาวบ้านโดยไม่คิดค่ารักษา จนกระทั่งชื่อของ “หมอพร” เลื่องลือไปทั่วแผ่นดิน

          ท่านหญิงเริงจิตรแจรง อาภากร พระธิดาของกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ได้บันทึกไว้ในหนังสือ “อนุสรณ์ท่านหญิงเริง” เล่าเรื่องที่มาของชื่อ “หมอพร” ไว้ว่า

          ในตอนแรกคนที่ตามมารักษาไม่รู้จักว่าเสด็จในกรมฯ เป็นใคร วันหนึ่งคนไข้อยากรู้ชื่อ ถามหมอ “หมอชื่ออะไร” ทรงคิดอยู่นาน ไม่อยากดัง ก็รับสั่งว่าเรียก “หมอพร” ก็แล้วกัน คนจึงเรียกกันว่า “หมอพร”

          พวกคนจีนนิยมรักใคร่บูชาหมอพรกันมาก พระองค์มีกุศลและใจที่ทำ ไม่เคยคิดจะเอาอะไร จึงรักษาได้ดี บุญกุศลของพระองค์ส่งให้รักษาหายเกือบทุกราย

เสด็จในกรมฯ พระองค์ท่านโปรดให้เรียกพระองค์ว่า “หมอพร” มากกว่าการที่จะเรียกพระองค์เป็นเจ้านายว่า “เสด็จในกรม”

ท่านหญิงเริงจิตรแจรง อาภากร เล่าเรื่องของหมอพรในวัยพระชันษา ๓๑ ปีไว้ว่า

          “หลังจากที่ทรงออกจากประจำการมา เสด็จในกรมฯ ได้ซื้อเรือใบและแล่นเรือใบไปยังสถานที่ต่าง ๆ ต่อมาพระองค์ทรงคิดว่า ไม่ได้มีประโยชน์อะไรมากนัก ทรงอยู่ว่าง ๆ ทรงคิดว่าการเป็นหมออาจจะได้ช่วยชีวิตคนยากจน เป็นการกุศลที่ดีที่สุด

          ดังนั้นเสด็จในกรมฯ จึงได้เสด็จไปหาพระยาพิษณุประสาทเวช (คง ถาวรเวช, ๒๓๙๖-๒๔๕๗) หัวหน้าแพทย์หลวงฝ่ายยาไทย ขอเป็นลูกศิษย์

          พระยาพิษณุประสาทเวช ยินดีถ่ายทอดความรู้ให้พระองค์ นอกจากนั้นแล้วพระองค์ยังมีพระอาจารย์อื่น ๆ อีกหลายท่าน เช่น หมอฝรั่งชาวอิตาลี ชื่อ โบโตนี หมอญี่ปุ่นชื่อ มิตตานี่ พระชื่ออาจารย์ป๊อด (ท่านหญิงเริงจิตรแจรง อาภากรและคนอื่น ๆ เรียกพระท่านนี้ว่า “หลวงลุง”)

          ท่านหญิงเริงจิตรแจรง อาภากร เล่าไว้ว่า

          “...รับสั่งว่าที่หาได้ในกรุงเทพฯ ไม่ค่อยแท้ มีพระชื่อ ‘อาจารย์ป๊อต’ เราเรียกท่านว่าหลวงลุง นำเสด็จหาสมุนไพรในป่าสูง ต้องปีนเขาท่องป่า ข้ามห้วยหนทางลำบากกว่าจะได้ว่านยาที่แท้และดี ไปครั้งหนึ่งอย่างน้อยไม่ต่ำกว่า ๑๐ วัน บางทีก็เดือน มีเจ้ากรมฯ มหาดเล็กตามเสด็จไปด้วย แต่งตัวกันอย่างคนพื้นเมือง”

          ในเรื่องความเคารพที่มีต่อครูบาอาจารย์นั้น นับว่าพระองค์ท่านเป็นแบบอย่างที่ดีต่อพวกเรา ท่านหญิงเริงจิตรแจรง อาภากร เล่าให้ฟังว่า

          “เสด็จพ่อ จะลงกราบอาจารย์ที่เป็นไทยทุกคนที่เวลาพบ ทรงยกย่องและนับถือจริง ๆ ซึ่งคุณย่าไม่เห็นด้วย ท่านเห็นว่าทำเกินไป”

          คุณย่าคือเจ้าจอมมารดาโหมด พระชนนีของเสด็จในกรมฯ

          จะเห็นได้ว่า เสด็จในกรมฯ ทรงทุ่มเทพระทัยและเวลาทั้งหมดให้กับการแยกธาตุ การผสมยาสมุนไพรต่าง ๆ ทรงทดลองรักษากับเป็ด ไก่ สัตว์เล็ก ๆ ก่อน แล้วลองรักษากับสัตว์ใหญ่ จึงทรงค่อยใช้รักษาคน จนกระทั่งทรงเห็นผลก่อนว่ารักษาได้จริง เมื่อนั้นจึงค่อยประกาศว่า ทรงรักษาคนไข้ได้แล้ว

          ท่านหญิงเริงจิตรแจรง อาภากร ให้รายละเอียดในการใส่พระทัยด้านการแพทย์ของเสด็จในกรมฯ ว่า

          “ท่านทรงศึกษาอย่างจริงจัง ได้ทรงสั่งกล้องจุลทัศน์มาสำหรับตรวจโรค มีห้องพิเศษเรียกว่าห้องเคมีวิทยาศาสตร์ ท่านชอบทดลอง มีการค้นคว้าแก้โรคต่าง ๆ ทำเล่นแร่แปรธาตุสกัดหัวยาจากสมุนไพร เครื่องสกัดนี้ทำจากนอก ห้องเคมีนี้เล็กก็จริง แต่ลงทุนมาก มีตัวยาอันตรายและสำคัญ เป็นยาผง น้ำกรด น้ำกลั่น และหัวยาสกัดออกมาใส่ขวดปิดฉลากภาษาไทย ภาษาต่างประเทศต็ม ๔ ตู้ ลูก ๔ คน จะรักษากุญแจคนละตู้ ห้องนั้นลั่นกุญแจเสมอ ทรงถือกุญแจเอง ทรงงานเดี่ยวบ้าง กับแพทย์ชาวต่างประเทศบ้าง มีลูก ๆ คอยรับใช้ ทรงแต่งองค์อย่างหมอฝรั่ง มีผ้ากันเปื้อน พวกเราเป็นผู้ช่วยก็แต่งตัวเรียบร้อยอย่างเดียวกัน เครื่องกลั่นใช้การได้ดีนอกจากสกัดสมุนไพร เคยสกัดดอกไม้ทำน้ำหอมก็ได้”

          เรื่องของหมอพรยังไม่จบนะครับ โปรดติดตามต่อนะครับ

ข้อมูลประกอบการเล่าเรื่อง

- นิตยสารเทิดพระเกียรติ พระประวัติอันยิ่งใหญ่ นานไปเขาไม่ลืม พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภากรเกียรติวศ์ กรมหลวงขุมพรเขตอุดมศักดิ์

- เวนิสา เสนีวงศ์ฯ.  ๒๕๔๐.  กรมหลวงชุมพรฯ พระบิดาทหารเรือไทย.  กรุงเทพฯ: บางกอกบุ๊ค.

- ศรัณย์ ทองปาน.  (๒๕๖๓). ให้โลกทั้งหลายเขาลือ เสด็จเตี่ย กรมหลวงชุมพรฯ. นนทบุรี: สารคดี. 

มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ตอนกอดหมอนนอนนิ่งเซ่อ

มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ตอนกอดหมอนนอนนิ่งเซ่อ

          สวัสดีครับ วันนี้ขอเล่าเรื่อง “กอดหมอนนอนนิ่งเซ่อ” จากบันทึกเกร็ดพระประวัติเสด็จในกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ของท่านผู้หญิงเริงจิตรแจรง อาภากร พระธิดาของเสด็จในกรมฯ นะครับ

          ท่านผู้หญิงเริงจิตรแจรง อาภากร ได้เล่าไว้ว่า

          เมื่อเสด็จในกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ได้ศึกษาวิชาทหารเรือและสอบได้เป็นนักเรียนนายเรือแล้ว พระองค์ท่านเสด็จกลับประเทศไทยเมื่อวันที่ ๑๑ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๔๓

          พระราชบิดา คือ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้พระองค์รับราชการทหารเรือเป็นครูสอนในโรงเรียนทหารเรือตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๔๔๓

          กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์เป็นเจ้านายพระองค์แรกที่สำเร็จการศึกษาวิชาการทหารเรือจากประเทศอังกฤษ เมื่อตอนที่พระองค์เข้ารับราชการนั้นมีพระยาชลยุทธโยธินทร์ เป็นผู้บัญชาการทหารเรือ

           ก่อนที่เสด็จในกรมฯ จะรับราชการในกองทัพเรือในโรงเรียนทหารเรือ ประเทศไทยต้องจ้างชาวต่างประเทศมาเป็นผู้บังคับการ

เมื่อพระองค์ทรงเข้ารับราชการทหารเรือแล้ว ทรงมีพระทัยมุ่งมั่นที่จะฝึกให้ทหารเรือไทยเดินเรือทะเลได้ สามารถทำการรบทางเรือได้ รวมทั้งมีความชำนาญในกิจการกองทัพเรือแทนชาวต่างประเทศที่ประเทศสยามต้องจ้างมาฝึกสอน

          เรื่องการสอนทหารเรือไทยนั้น นับว่าตรงกับพระราชประสงค์ของพระราชบิดาที่ตั้งพระทัยที่จะให้พระราชโอรสได้ไปศึกษาเพื่อมาปรับปรุงกิจการทหารในประเทศไทย

          เสด็จในกรมฯ ได้ทรงแก้ไขปรับปรุงระเบียบการในโรงเรียนนายเรือทั้งฝ่ายปกครอง ฝ่ายบังคับบัญชา และฝ่ายวิชาการให้เหมาะสมเท่าเทียมอารยประเทศ

          นอกจากมีการสอนและการฝึกหัดแล้ว ยังมีการสอบไล่ให้กับนักเรียนชั้นสูงสุดที่สำเร็จครบหลักสูตร และสามารถออกมาเป็นนายทหารเรือชั้นหนึ่งก่อน

          วิชาที่สอนเป็นวิชาใหม่ ไม่เหมือนกระทรวง หรือทบวงกรมอื่น ๆ ซึ่งมีหลักเกณฑ์มาก่อนแล้ว

          ก่อนนั้นในโรงเรียนนายเรือใช้ฝรั่งชาวต่างประเทศริเริ่มสอนนักเรียน อาจารย์ฝรั่งจะสอนให้นักเรียนทำความเคารพโดยพูดว่า “Good Morning, Sir.” แต่คนต่อไปไม่ได้พูดเช่นนั้น กลับพูดว่า “กอดหมอนนอนนิ่งเซ่อ” ครูฝรั่งฟังแล้วก็ไม่เข้าใจ นึกว่าพูดไม่ชัด กว่าจะรู้กันก็นานเป็นเดือน ๆ พวกทหารก็นำไปหัวเราะขำขัน นายนี่สอนอะไรให้พูดชอบกล

          ระหว่างที่ชาวต่างประเทศเป็นผู้บังคับบัญชานั้น หาได้ตั้งใจฝึกฝนคนไทยให้มีความรู้สำหรับทำการตามหน้าที่ หรือจัดบังคับบัญชาให้เป็นระเบียบตามธรรมเนียมของทหาร อีกทั้งมีความประพฤติเกะกะละเมิดตัวบทกฎหมายหรือต้องโทษอย่างไรก็ช่าง ไม่ต้องรับผิดชอบการเสียหายอะไร เพราะถือว่าเป็นชาวต่างประเทศ และมักจะมีทางแก้ตัวว่า ไม่รู้ภาษาพอที่จะให้โอวาทสั่งสอนคนไทยที่อยู่ในบังคับบัญชา (แค่สอน “Good Morning, Sir.” พวกนักเรียนก็ว่าเป็น “กอดหมอนนอนนิ่งเซ่อ” เสียแล้ว

          เมื่อเริ่มแรกที่กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ทรงสอน นักเรียนบางคนอายุตั้ง ๓๐ ปี บางคนอายุยังน้อย มีหัวดี ๆ หลายคน เช่น พลเรือโทพระยาราชวังสัน (ศรี กมลนาวิน) พระยาหาญกลางสมุทร (บุญมี พันธุมนาวิน) พระยากาจกำแห่ง (ห้อง ทังสนาวิน) และศิษย์เก่ง ๆ อีกหลายคน

          เป็นอย่างไรบ้างครับ การเริ่มสอนนักเรียนนายเรือของเสด็จในกรมฯ ที่มีต่อพวกนักเรียน “กอดหมอนนอนนิ่งเซ่อ” นับว่าน่าสนุกสนานไม่น้อย

          ในตอนต่อไป จะขอนำเรื่องการออกฝึกทะเลมาเล่าสู่กันฟังครับ โปรดติดตามนะครับ

ข้อมูลประกอบการเล่าเรื่อง

คัดลอกและเรียบเรียงจากนิตยสารเทิดพระเกียรติ พระประวัติอันยิ่งใหญ่ นานไปเขาไม่ลืม นายพลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภากรเกียรติวงศ์ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์

มินามีเรื่องเล่า เมื่อกรมหลวงชุมพรฯ ได้พบหลวงพ่อศุข เกสโร และหลวงพ่อศุขเสกคนให้เป็นจระเข้

มินามีเรื่องเล่า เมื่อกรมหลวงชุมพรฯ ได้พบหลวงพ่อศุข เกสโร และหลวงพ่อศุขเสกคนให้เป็นจระเข้

          สวัสดีครับ วันนี้ขอเล่าเรื่องจากเสี้ยวหนึ่งในพระประวัติกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ต่อจากตอนที่แล้วนะครับ

          เมื่อตอนที่แล้ว กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ได้มีโอกาสเห็นหลวงพ่อศุข เกสโร แห่งวัดมะขามเฒ่า เศกหัวปลีให้เป็นกระต่ายได้

          ต่อมาหลวงพ่อได้เชิญพระองค์ท่านให้มาสนทนากับท่าน หัวข้อสนทนาวนเวียนเกี่ยวกับเรื่องเสกหัวปลีให้เป็นกระต่าย

          ในวันต่อมา พระองค์ได้สนทนากับหลวงพ่อศุข และตรัสถามหลวงพ่อศุขว่า พระองค์ได้ยินมาว่าหลวงพ่อสามารถเสกคนให้เป็นจระเข้ได้

          หลวงพ่อศุขถามกรมหลวงชุมพรฯ ว่า พระองค์ปรารถนาจะใคร่ชมคนกลายเป็นจระเข้หรือไม่

          ยังไม่ทันจบสิ้นคำถาม กรมหลวงชุมพรฯ พร้อมทหารเรือทั้งหลายที่อยู่ ณ ที่นั้น รีบตอบเป็นเสียงเดียวกันว่า “อยากเห็นให้เป็นที่ประจักษ์ตา”

          หลวงพ่อศุขกล่าวว่า

          “เมื่อท่านปรารถนาจะชมการเสกคนให้เป็นจระเข้ อาตมาก็ยินดีจะทำให้ท่านทั้งหลายชม แต่ขอให้จัดคนของท่านมาให้อาตมาคนหนึ่ง คัดเลือกเอาคนที่ค่อนข้างล่ำสันแข็งแรงหน่อยนะ เพื่ออาตมาจะเสกเป่าให้เป็นจระเข้ พวกท่านจะได้ชมเป็นขวัญตา”

          กรมหลวงชุมพรฯ ตรัสถามพลทหารเรือคนหนึ่งว่ายินดีจะเป็นจระเข้ให้เจ้านายดูสักครู่ไหม พลทหารเรือตอบยินดีด้วยความเต็มใจ

          เมื่อนำพลทหารเรือมาให้หลวงพ่อศุขดู หลวงพ่อสอบถามพลทหารคนนนั้นอีกครั้งหนึ่งเพื่อความแน่ใจว่า เขายินดีจะยอมให้เสกเป่าให้กลายร่างเป็นจระเข้เพื่อให้เจ้านายทั้งหลายได้ชมเป็นขวัญตาหรือไม่

          พลทหารตอบเต็มเสียงว่าเต็มใจ ตนเองอยากลองเป็นจระเข้ให้เจ้านายได้ชมเป็นขวัญตาสักครั้งหนึ่ง

          ต่อจากนั้น หลวงพ่อได้สั่งให้นำเชือกเส้นใหญ่มีความยาวพอสมควรมาผูกมัดที่เอวของพลทหารผู้นั้น ทุกคนที่อยู่ในเหตุการณ์ต่างระทึกใจ เมื่อมัดเอวเสร็จแล้วก็ยกขบวนแห่กันไปยังบ่อน้ำในวัดมะขามเฒ่านั้น

          ในวัดมะขามเฒ่า มีบ่อน้ำใหญ่อยู่บ่อหนึ่ง น้ำใสเย็นเยียบ แต่ค่อนข้างลึกกว่าบ่อใด ๆ เมื่อมาถึงบ่อน้ำ หลวงพ่อศุขให้พลทหารผู้นั้นนั่งคุกเข่าลง สั่งให้หลับตาและพนมมืออยู่นิ่ง ๆ และหันหน้าเข้าหาบ่อ

          ส่วนตัวหลวงพ่อจับปลายเชือกไว้แน่น พลางบริกรรมพระเวทศักดิ์สิทธิ์สักครู่หนึ่ง แล้วก็เป่าพรวดลงไปที่ศีรษะของพลทหาร พร้อมกับใช้ฝ่ามือที่ไม่ได้จับปลายเชือกตบลงไปที่กลางหลัง ผลักพลทหารผู้นั้นตกลงไปในบ่อน้ำเสียงดังตูมใหญ่

          สิ่งที่ปรากฏแก่สายตาทุกคู่คือ พลทหารผู้นั้นกลายเป็นจระเข้ตัวใหญ่ว่าดำผุดดำว่ายในบ่อน้ำ สร้างความตะลึงพรึงเพริดต่อทุกคน

          หลวงพ่อศุขถามกรมหลวงชุมพรฯ ว่า จะให้จระเข้ตัวนี้กลับเป็นคนอย่างเดิม หรือจะให้เป็นจระเข้ตลอดไป

          กรมหลวงชุมพรฯ ตรัสว่าอยากให้กลับเป็นคนอย่างเดิม

          หลวงพ่อบอกให้ทุกคนช่วยกันจับปลายเชือกให้มั่น อย่าให้เชือกหลุดมือ มิฉะนั้นจระเข้จะดำน้ำไปกบดานอยู่ในก้นบ่อ ทำให้ยากในการกระทำให้กลับเป็นคนอย่างเดิม

          คนทั้งหลายเมื่อได้ฟังก็รีบจับปลายเชือกจากหลวงพ่อมาช่วยกันดึงช่วยกันรั้งมิให้จระเข้ดำลึกลงไปยังก้นบ่อ

          หลวงพ่อเดินเข้าไปในกุฏิ ท่านเอาน้ำใส่บาตรจนเต็มเปี่ยมแล้วก็บริกรรมพระเวทย์ที่ศักดิ์สิทธิ์ของท่านสักครู่ใหญ่ เสร็จแล้วก็ประคองบาตรน้ำมนต์กลับมายังบ่อน้ำ บอกให้ทุกคนดึงเชือกให้ตึงเพื่อให้จระเข้ลอยขึ้นมาเหนือน้าเต็มตัว

          เมื่อจระเข้ลอยขึ้นมาเต็มตัวแล้ว หลวงพ่อก็อ่านมนต์พร้อมกับเทน้ำมนต์ในบาตรราดลงไปที่ศีรษะและลำตัวของจระเข้นั้น

          พอน้ำมนต์หมดบาตร ทุกคนเกิดความตะลึงอีกครั้งหนึ่ง ทุกคนเห็นจระเข้ที่มีเชือกมัดอยู่กลายเป็นพลทหารเช่นเดิม คนเหล่านั้นพากันสาวเชือกขึ้นมาจนถึงปากบ่อ

          กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์เห็นอิทธิปาฏิหาริย์ในพระเวทย์อันสุดยอดของหลวงพ่อศุข ทรงก้มลงกราบหลวงพ่อพร้อมขอฝากองค์เป็นลูกศิษย์ ขอเล่าเรียนวิทยาการในทางไสยศาสตร์ในวันนั้นเป็นต้นมา

          พลทหารผู้กลายเป็นจระเข้ชั่วคราวตอบคำถามแก่บรรดาผู้ใคร่รู้เกี่ยวกับความรู้สึกขณะเป็นจระเข้นั้นว่ารู้สึกอย่างไร เขาตอบว่า ก่อนจะยอมตัวเป็นเครื่องทดลองในคุณวิเศษของหลวงพ่อ เขาเชื่อครึ่งไม่เชื่อครึ่ง ไม่แน่ใจว่าหลวงพ่อจะทำได้ แต่หลังจากที่หลวงพ่อเป่าพรวดลงบนศีรษะ แล้วตบที่กลางหลังพร้อมผลักเขาตกลงไปในน้ำ เขารู้สึกใจหายวาบ ขนลุกซู่ไปทั้งตัว

          เมื่อตกลงไปในบ่อน้ำ เขารู้สึกว่ามีกำลังวังชาอย่างประหลาด เลยดำผุดดำว่าวไปมาอย่างสนุกสนาม โดยตัวเขาเองได้เห็นตัวเองเป็นคนอย่างเดิม ไม่ได้รู้สึกหรือเข้าใจว่าตัวเองเป็นจระเข้ เขาก็แปลกใจว่าทำไมใคร ๆ จึงมีกริยางงงัน เขาไม่มีความรู้สึกเป็นจระเข้เลย เขายังสงสัยว่าทำไมผู้คนจึงอ้าปากนัยน์ตาค้าง มองเห็นเขาเป็นจระเข้ ทั้ง ๆ ที่เขาเป็นคนธรรมดา

          เป็นอย่างไรบ้างครับ เรื่องราวของการเสกคนให้เป็นจระเข้ของหลวงพ่อศุข เราคงเข้าใจแล้วนะครับว่าทำไมเสด็จในกรมฯ พระองค์ท่านจึงทรงเคารพนับถือหลวงพ่อศุขเป็นพระอาจารย์ของท่าน

 

ข้อมูลประกอบการเล่าเรื่อง

คัดลอกและเรียบเรียงจากนิตยสารเทิดพระเกียรติ พระประวัติอันยิ่งใหญ่ นานไปเขาไม่ลืม นายพลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภากรเกียรติวงศ์ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์