มินามีเรื่องเล่า
เราเป็นญาติกัน ท่านแป้น ภรรยาพระยาพัทลุง (ขุน หรือขุนคางเหล็ก) ตอนที่ ๗
สวัสดีครับ วันนี้ขออนุญาตเล่าถึงท่านแป้น ภรรยาของพระยาพัทลุง (ขุน หรือขุนคางเหล็ก) นะครับ
หลายท่านอาจจะได้ยินเรื่องของการเชื่อมโยงจากวัดสุนทราวาส
วัดหงส์รัตนาราม วัดวัง และวัดใหม่ยายแป้น
โดยมีบุคคลสำคัญของเมืองพัทลุงที่มีบทบาทสำคัญในวัดทั้ง ๔ แห่งนี้ ได้แก่
พระอุดมปิฎก พระยาพัทลุง (ขุน หรือขุนคางเหล็ก) พระยาพัทลุง (ทองขาว) และท่านแป้น
(ชื่อวัดก็บอกแล้วนะครับ)
ท่านแป้นเป็นใคร ท่านแป้นเป็นภรรยาของพระยาพัทลุง (ขุน หรือขุนคางเหล็ก)
ท่านแป้นเป็นธิดาของขุนนางรามัญที่อยู่แถบคลองมอญ
ขุนนางรามัญท่านนี้ได้สืบสายสกุลรามัญ (มอญ)
จากพระยาเกียรติและพระยารามในสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราข
ท่านแป้นมีพี่น้องรวมกัน ๓ คน พี่ชายคนโต ชื่อ มะโดด หรือมะซวน ต่อมารับราชการเป็น พระยารามจตุรงค์ หรือจักรีมอญแห่งกรุงธนบุรี
พี่สาว ชื่อ ทองคำ หรือทองมอญ ต่อมารับราชการเป็นท้าวทรงกันดาล (ทองคำ หรือทองมอญ) ถือว่าเป็นผู้ที่มีบทบาทสำคัญในสมัยกรุงธนบุรี
ส่วนท่านแป้นนั้น ท่านเป็นน้องสาวคนสุดท้อง
สรุปอีกครั้งนะครับ พี่น้องสามคน ได้แก่
๑. พระยารามจตุรงค์ (ชาย) ชื่อเดิมคือ มะโดด
หรือมะซวน เคยรับราชการในตำแหน่งพระยานครอินทร์
๒. ท้าวทรงกันดาล (ทองคำ หรือทองมอญ)
(หญิง) เป็นมารดาของพระอักษรสมบัติ (หม่อมทับ หรือหม่อมราชวงศ์ทับ) และเป็นสกุลวงศ์ของสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี
พระราชชนนีของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕
๓. ท่านแป้น (หญิง) เป็นภรรยาของพระยาพัทลุง
(ขุน หรือขุนคางเหล็ก)
ต่อคำถามที่ว่า ท่านแป้นรู้จักพระยาพัทลุง (ขุน หรือขุนคางเหล็ก) ได้อย่างไร
ความสัมพันธ์ของท่านทั้งสองมีขึ้นในสมัยต้นกรุงธนบุรี
กล่าวคือพี่ชายของท่านแป้น คือ ท่านมะโดด หรือมะซวน ได้รับราชการดำรงตำแหน่ง พระยานครอินทร์
ส่วนพี่สาวของท่านแป้น คือ ท่านทองคำ ได้รับราชการเป็นท้าวทรงกันดาล (ทองคำ)
ท่านแป้นจึงมีพี่ชายและพี่สาวเป็นข้าราชการทั้งฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ทั้งพี่ชายและพี่สาวได้ชักนำให้หลวงสิทธินายเวร (ขุน) เข้ารับราชการกับสมเด็จพระเจ้าตากสินผู้เป็นสหายเก่าของหลวงสิทธินายเวร (ขุน) ครั้งเมื่อยังเป็นมหาดเล็กด้วยกัน เลยได้รู้จักกันนะครับ
หลวงสิทธินายเวร (ขุน) ได้ตามเสด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีลงไปปราบก๊กเจ้าพระยานครศรีธรรมราชในปี พ.ศ.๒๓๑๑ ขณะนั้นหลวงสิทธินายเวร (ขุน) ท่านมีอายุ ๓๕ ปี
ต่อมาหลวงสิทธินายเวร (ขุน) ได้รับโปรดเกล้าฯ จากสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ให้ดำรงตำแหน่งพระยาพัทลุง (ขุน) เมื่อปี พ.ศ. ๒๓๑๕
พระยาพัทลุง (ขุน หรือขุนคางเหล็ก) และท่านแป้นมีบุตรธิดา รวมกัน ๕ คน ดังนี้
๑. พระยาพัทลุง (ทองขาว)
๒. ท่านนาง ต่อมาเป็นภรรยาของนายนุ่น
หลานชายของเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (พัฒน์)
๓. เจ้าจอมมารดากลิ่น
ท่านเป็นเจ้าจอมมารดาพระสนมเอก ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬา
โลก
๔. พระทิพกำแหงสงครามปลัด (กล่อม)
๕. เจ้าจอมฉิม ได้ถวายตัวเป็นเจ้าจอม
ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ไม่มีพระองค์เจ้า
บางท่านว่ามีพระองค์เจ้าหญิงสุด
