มินามีเรื่องเล่า พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ พระบิดาแห่งกฎหมายไทย Thai-English-French

มินามีเรื่องเล่า พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ พระบิดาแห่งกฎหมายไทย Thai-English-French

ที่หน้าศาลจังหวัดขอนแก่น มีอนุสาวรีย์ที่ตั้งตระหง่านอยู่หน้าอาคารศาล นี้คืออนุสาวรีย์ของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ (พระองค์เจ้าชายรพีพัฒนศักดิ์)

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ทรงเป็นพระโอรสองค์ที่ ๑๔ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และเป็นพระโอรสลำดับที่ ๒ ของเจ้าจอมมารดาตลับ (ธิดาของพระยาเวียงในนฤบาล [หรั่ง เกตุทัต]) พระองค์ท่านประสูติเมื่อวันพุธที่ ๒๑ ตุลาคม พ.ศ.๒๔๑๗

วันอังคารที่ ๓๐ มิถุนายน พ.ศ.๒๔๒๘ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์เสด็จไปศึกษาวิชากฎหมาย ที่สำนักไครสต์เชิช แห่งมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด ประเทศอังกฤษ

ทรงสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี สาขาวิชานิติศาสตร์ และได้รับปริญญาอักษรศาสตรบัณฑิต (Bachelor of arts – B.A.) จากมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด (ในสมัยนั้นมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ดและเคมบริดจ์ ประสาทปริญญาอักษรศาสตรบัณฑิต แก่ผู้เรียนปริญญาตรีสำเร็จทุกสาขา)

เมื่อสำเร็จการศึกษาแล้ว ทรงปฏิบัติงานในกรมราชเลขานุการ ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงโปรดเกล้าฯ ให้เป็นข้าหลวงพิเศษไปจัดการตั้งศาลในมณฑลกรุงเก่า

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ทรงโปรดเกล้าฯ ให้กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์รับตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงยุติธรรม ท่านได้ปฏิบัติงานในตำแหน่งนี้ระหว่างวันที่ ๓ มีนาคม พ.ศ.๒๔๓๙ ถึงวันที่ ๒๖ มิถุนายน พ.ศ.๒๔๕๓

ปี พ.ศ. ๒๔๔๒ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ทรงโปรดเกล้าฯ สถาปนาท่านเป็น พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นราชบุรีดิเรกฤทธิ์ รัชกาลที่ ๕ ทรงระบุพระคุณลักษณ์ของพระองค์ว่า “เฉลียวฉลาดรพี”

ในด้านกฎหมาย พระองค์เจ้ารพีทรงปรับปรุงระเบียบงานศาลสถิตยุติธรรมตามระบบสากล จนประเทศไทยมีเอกราชทางศาลโดยสมบูรณ์

ทรงชำระสะสางบทพระอัยการต่างๆ ประมวลเป็นกฎหมายลักษณะอาญา ร.ศ. ๑๒๗ ทรงทำคำอธิบายรวบรวมคำพิพากษาฎีกาบางเรื่องไว้เป็นบรรทัดฐาน ทรงก่อตั้งโรงเรียนกฎหมาย ทรงสอนและนิพนธ์ตำราและทรงจัดให้มีการสอบเนติบัณฑิตไทย ทรงตั้งศาลตามหัวเมือง รวมทั้งศาลข้าหลวงพิเศษ ศาลมณฑลและศาลเมืองตามลำดับที่จะขยายออกไปได้

ต่อมาในสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ พระองค์ทรงโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าพี่ยาเธอกรมหมื่นราชบุรีดิเรกฤทธิ์เป็นองคมนตรีระหว่างปี พ.ศ. ๒๔๕๓-๒๔๖๓ และในปีต่อมา คือ พ.ศ.๒๔๕๔ ทรงโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้พระองค์ท่านเป็นเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ ทรงดำรงตำแหน่งนี้ระหว่างปี พ.ศ. ๒๔๕๔-๒๔๖๓

ปี พ.ศ. ๒๔๕๕ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ ทรงมีพระบรมราชโองการให้เลื่อนพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหมื่นราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ขึ้นเป็น พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ โดยมีเนื้อความบางตอนในคำประกาศสถาปนาพระยศ ดังนี้

“อนึ่ง พระเจ้าพี่ยาเธอฯ พระองค์นี้ ตั้งแต่เมื่อทรงศึกษาอยู่ในประเทศยุโรปแล้ว ได้ทรงเป็นผู้ที่ต้องพระราชอัธยาศัยแห่งพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นผู้ที่สนิทสนมตั้งแต่สมัยกาลอันนั้นสืบมาจนกาลบัดนี้ ได้ทรงสังเกตเห็นได้ถนัดว่า พระเจ้าพี่ยาเธอฯ ทรงมีความจงรักภักดีในพระองค์โดยซื่อสัตย์สุจริตแท้มิได้ขาดเลย เป็นผู้ที่เข้าพระทัยพระบรมราโชบายได้โดยง่าย เพราะมีทางที่ทรงพระดำริต้องกันในกิจการโดยมาก จึงสมควรที่จะเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัย และสมควรที่จะทรงสถาปนาไว้ในตำแหน่งพระองค์เจ้าต่างกรมผู้ใหญ่พระองค์ ๑ ได้”

กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์สิ้นพระชนม์ด้วยโรควัณโรคในพระวักกะ (ไต) ณ กรุงปารีส เมื่อเสาร์ที่ ๗ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๖๓ พระชันษา ๔๗ ปี พระราชทานเพลิงศพที่กรุงปารีส แล้วอัญเชิญพระอัฐิกลับประเทศไทยเมื่อวันที่ ๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๖๓ พระองค์ทรงเป็นต้นราชสกุล รพีพัฒน์ ณ อยุธยา

ภายหลังสิ้นพระชนม์ ทรงได้รับการเทิดพระเกียรติเป็น “พระบิดาแห่งวิชากฎหมายไทย”

นักกฎหมายถือเอาวันที่ ๗ สิงหาคมของทุกปี เป็น “วันรพี” เพื่อน้อมรำลึกถึงพระองค์ผู้ทรงพระคุณต่อประเทศชาติและนักกฎหมายทั้งปวงเป็นเอนกประการ

**********************

Mina’s Stories: Prince Rapee Monument

At Khon Kaen Provincial Court, the monument of Krom Luang Ratchaburi Direk Rit, the father of modern Thai law, is located magnificently in front of the court building.

 Krom Luang Ratchaburi Direk Rit or Phra Ong Chao Chai Rapee Pattanasak was the son of King Rama V and Chao Chom Manda Talab. He was born on Wednesday 21th October 1874.

 On 28th June 1882, Prince Rapee Pattanasak went to study laws in Christ Church College of Oxford University and graduated with the Bachelor of Art.

 In the reign of King Rama V, Krom Luang Ratchaburi Direk Rit or Prince Rapee worked in the Department of Royal Secretariat. Then he worked as the Minister of Justice from 3rd of March, 1896 to 26th of June, 1910.

 In 1910, King Rama VI appointed him as the Privy Councillor. Then in 1911, he was also appointed as Minister of Agriculture.

 On 7th August 1920, Krom Luang Ratchaburi Direk Rit passed away in Paris. He was later considered as the Father of modern Thai law. The 7th of August is considered as Rapee’s Day, an auspicious time to commemorate his great works for Thai law.

*********

Mina raconte : Le monument du Prince Rapee

Le tribunal provincial de Khon Kaen est situé dans la zone du centre administrative de la province. Devant le bâtiment colossal du tribunal, il y a le magnifique monument. C’est le monument Krom Luang Ratchaburi Direk Rit ou simplement appelé le prince Rapee, père de la loi moderne de Thaïlande.

 Krom Luang Ratchaburi Direk Rit ou Phra Ong Chao Chai Rapee Pattanasak est le fils du roi Rama V et de Chao Chom Manda Talab. Il est né le mercredi 21 octobre 1874.

 Le 28 juin 1882, le prince Rapee Pattanasak est allé étudier le droit au collège Christ Church de l'Université d'Oxford et a obtenu sa licence ès lettres (En ce moment-là, l’université d’Oxford remettait la licence ès lettres aux diplômés de toute filière).

 Sous le règne du roi Rama V, Krom Luang Ratchaburi Direk Rit ou Prince Rapee travaillait au Département du secrétariat royal. Puis il travaillait comme ministre de la Justice du 3 mars 1896 au 26 juin 1910.

En 1910, le roi Rama VI le nomma conseiller privé. Puis en 1911, il le nomma ministre de l'Agriculture.

Le 7 août 1920, Krom Luang Ratchaburi Direk Rit fut décède à Paris. Il a ensuite été considéré comme le père de la loi moderne de Thaïlande. Le 7 août est considéré comme le jour Rapee, un jour propice pour commémorer ses grands oeuvres pour le droit thaïlandais.

**********