มินามีเรื่องเล่า พระภารกิจและการงานของพระราชโอรสของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔

                     http://www.xn--12co9drbac8a9as5aiidh8isei1npa.com/th/blog/category/65 

มินามีเรื่องเล่า พระภารกิจและการงานของพระราชโอรสของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔

สวัสดีครับ วันนี้ขอเล่าพระนามของพระราชโอรสของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระภารกิจของพระองค์ท่านนะครับ
๑. สมเด็จเจ้าฟ้าชายจุฬาลงกรณ์ (พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว)

ทรงเป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ ๕ แห่งราชวงศ์จักรี

๒. พระองค์เจ้าชายกฤดาภินิหาร (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์)

ทรงเป็นราชทูตสยามประจำ ณ กรุงลอนดอน และอเมริกา

ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงมุรธาธร

๓. พระองค์เจ้าชายคัคณางคยุคล (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร)

ทรงเป็นอธิบดีศาลรับสั่งชำระความฎีกา

ทรงเป็นข้าหลวงต่างพระองค์ประจำมณฑลอีสาน

ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงยุติธรรม
๔. พระองค์เจ้าชายศุขสวัสดิ (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงอดิศรอุดมเดช)

ทรงเป็นนายพลโท ราชองครักษ์ ผู้บัญชาการกองพล แล้วเลื่อนเป็นจเรพาหนะทหารบก

๕. พระองค์เจ้าชายทวีถวัลยลาภ (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูธเรศรธำรงศักดิ์)

ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงนครบาล

๖. พระองค์เจ้าชายทองกองก้อนใหญ่ (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม)
ทรงเป็นนายพลตรี บังคับการกรมทหารรักษาพระราชวัง

ทรงเป็นแม่ทัพปราบฮ่อทางแดนมณฑลอุดร
ทรงเป็นข้าหลวงต่างพระองค์สำเร็จราชการมณฑลอุดร

ทรงเป็นเสนาบดีกรมวัง เป็นเสนาบดีกระทรวงกลาโหม
ทรงเป็นผู้บัญชาการทหารเรือ

๗. พระองค์เจ้าชายเกษมสันต์โสภาคย์ (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์)

ทรงเป็นอธิบดีผู้พากษาศาลอุทธรณ์กรุงเทพฯ

๘. พระองค์เจ้าชายกมลาสเลอสรรค์ (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นราชศักดิ์สโมสร)

ทรงกำกับช่างทองหลวง

๙. สมเด็จเจ้าฟ้าชายจาตุรนตรัศมี (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระ
จักรพรรดิพงศ์)

ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ

๑๐. พระองค์เจ้าชายเกษมศรีศุภโยค (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงศ์ประวัติ)
ทรงกำกับกรมช่างมุก เป็นอธิบดีกรมราชพัสดุ กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ

๑๑. พระองค์เจ้าชายศรีสิทธิธงไชย (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนศิริธัชสังกาศ)
ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ

ทรงเป็นอธิบดีศาลฎีกา เป็นราชเลขานุการฝ่ายกฎหมาย

๑๒. พระองค์เจ้าชายทองแถมถวัลยวงศ์ (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพสาตรศุภกิจ)

ทรงเป็นนายพันเอก ราชองครักษ์ ทรงบังคับการกรมช่างมหาดเล็ก

๑๓. พระองค์เจ้าชายชุมพลสมโภช (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์)

ทรงเป็นผู้ช่วยกรมหลวงพิชิตปรีชากร

ทรงบัญชาการศาลฎีกาและศาลแพ่ง

ทรงเป็นราชองครักษ์ประจำพระองค์
ทรงบัญชาการกรมช่างทหาร

ทรงเป็นผู้แทนอธิบดีศาลแพ่งกลางแพ่งเกษม และกรรมการตรวจความฎีกา

ทรงเป็นผู้บังคับการทหารหน้า

ทรงเป็นข้าหลวงพิเศษขึ้นไปจัดการส่งกองทัพที่มณฑลพิษณุโลก

ทรงเป็นข้าหลวงไปจัดการส่งกองทัพซึ่งยกขึ้นไปปราบฮ่อ ณ เมืองพิไชย

ทรงเป็นข้าหลวงตรวจราชการเมืองภูเก็ต

ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงโยธาธิการ

ทรงเป็นนายพลตรี ราชองครักษ์พิเศษ

ทรงเป็นข้าหลวงต่างพระองค์สำเร็จราชการมณฑลอีสาน

๑๔. พระองค์เจ้าชายเทวัญอุไทยวงศ์ (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ)

ทรงเป็นที่ปรึกษาในราชการต่างประเทศ

ทรงเป็นผู้ริเริ่มตั้งราชทูตสยามประจำราชสำนักต่างประเทศ

ทรงตั้งศาลต่างประเทศในราชอาณาจักร

ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงต่างประเทศ

ทรงเป็นราชทูตพิเศษ ผู้แทนพระองค์เสด็จไปในงานเฉลิมพระชนมพรรษา๕๐ พรรษา สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียที่ประเทศอังกฤษ และเสด็จดูงานในทวีปยุโรป

๑๕. สมเด็จเจ้าฟ้าชายภาณุรังษีสว่างวงษ์ (สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้า
ภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช)

ทรงเป็นอธิบดีกรมล้อมพระราชวัง  

ทรงเป็นอธิบดีกรมไปรษณีย์และโทรเลขโทรศัพท์
ทรงเป็นนายพลเอก ราชองครักษ์ เสนาบดีกระทรวงยุทธนาธิการ กระทรวงกลาโหม
ทรงเป็นราชทูตพิเศษเสด็จประเทศญี่ปุ่นครั้ง ๑ ยุโรปครั้ง ๑

๑๖. พระองค์เจ้าชายมนุษยนาคมานพ (สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส)
ทรงสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรอง

ทรงได้รับการเลื่อนสมณศักดิ์เสมอสมเด็จพระราชาคณะ เจ้าคณะใหญ่ธรรมยุติกา

ทรงตั้งมหามกุฏราชวิทยาลัย

ทรงได้รับการสถาปนาให้เป็นสมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายกพระองค์ที่ ๑๐

๑๗. พระองค์เจ้าชายสวัสดิประวัติ (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์)

ทรงเป็นหัวหน้าราชเลขานุการ ในออฟฟิศหลวง กรมราชเลขานุการ

ทรงเป็นองคมนตรี

ทรงกำกับโรงเรียนราชกุมารและราชกุมารี

ทรงบัญชาการโรงพิมพ์ เป็นหลวงอักษรพิมพการ

ทรงเป็นอธิบดีกรมศึกษาธิการ

ทรงโดยเสด็จประพาสยุโรปกับพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทั้งสองครั้ง

ทรงเป็นสภานายกหอพระสมุดวชิรญาณสำหรับพระนคร 

๑๘. พระองค์เจ้าชายจันทรทัตจุฑาธาร (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา)

ทรงเป็นอธิบดีกรมศึกษาธิการ

ทรงเป็นอธิบดีกรมพยาบาล

ทรงเป็นกรรมการศาลรับสั่งพิเศษ กระทรวงยุติธรรม

๑๙. พระองค์เจ้าชายไชยานุชิต(พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงศาดิศรมหิป)
ทรงเป็นอธิบดีกรมพิพิธภัณฑ์

๒๐. พระองค์เจ้าชายวรวรรณากร (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์)
ทรงเป็นรองอธิบดีกรมพระคลังมหาสมบัติและหอรัษฎากรพิพัฒน์

ทรงเป็นรองเสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ

๒๑. พระองค์เจ้าชายดิศวรกุมาร (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำารงราชานุภาพ)

ทรงเป็นนายพลตรี ราชองครักษ์ (มหาดเล็ก) ตำแหน่งผู้ช่วยบัญชาการทหารบกในกรมยุทธนาธิการ

ทรงเป็นอธิบดีกรมศึกษาธิการ เป็นราชทูตพิเศษเสด็จไปยุโรป ครั้ง ๑

ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย เป็นเสนาบดีที่ปรึกษา  (รัชกาลที่ ๖)

ทรงเป็นสภานายกหอพระสมุดสำหรับพระนคร เป็นกรรมการตรวจชำระกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

ทรงเป็นกรรมการสภาการคลัง เป็นเสนาบดีกระทรวงมุรธาธร เป็นนายพลเอก ราชองครักษ์พิเศษ

ทรงเป็นอภิรัฐมนตรีในสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗

ทรงเป็นนายกราชบัณฑิตยสภา

๒๒. พระองค์เจ้าชายศรีเสาวภางค์ (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีเสาวภางค์)

ทรงรับราชการในไปรเวตสิเกรตารีออฟฟิศหลวง

ทรงเป็นอธิบดีกรมอักษรพิมพการ

ทรงเป็นอธิบดีกรมพยาบาล

ทรงเป็นข้าหลวงกำกับสอบวิชาหนังสือไทย

ทรงเป็นกรรมสัมปาทิกจัดการพิมพ์พระไตรปิฏก

๒๓. พระองค์เจ้าชายโสณบัณฑิต (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา)

ทรงรับราชการในไปรเวตสิเกรตารีออฟฟิศหลวง ฝ่ายต่างประเทศ

ทรงเป็นที่ปรึกษาประจำสถานทูตในประเทศอังกฤษและอเมริกา

ทรงเป็นข้าหลวงใหญ่ประจำมณฑลภาคพายัพ

ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงมุรธาธร กระทรวงโยธาธิการและกระทรวงวัง

๒๔. พระองค์เจ้าชายจิตรเจริญ (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์)

ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงกลาโหม เป็นผู้รั้งตำแหน่งที่ผู้บัญชาการทหารเรือ 

ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงโยธาธิการ

๒๕. พระองค์เจ้าชายวัฒนานุวงศ์ (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนมรุพงศ์ศิริพัฒน์)

ทรงเป็นราชองครักษ์พิเศษ

ทรงเป็นอัครราชทูตสำหรับประเทศฝรั่งเศส อิตาลี สเปน และโปรตุเกส เสด็จไปประจำ ณ กรุงปารีสในช่วงวิกฤตการณ์ ร.ศ. ๑๑๒

๒๖. พระองค์เจ้าชายสวัสดิโสภณ (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์)

ทรงรับราชการกรมพระนครบาล

ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงยุติธรรมพระองค์แรก
ทรงเป็นราชทูตพิเศษประจำสถานทูตสยามในยุโรป

ทรงเป็นผู้จัดการรับเสด็จเมื่อคราวเสด็จประพาสยุโรป ครั้งที่ ๑

๒๗. พระองค์เจ้าชายไชยันตมงคล (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมหิศรราชหฤทัย)
ทรงเป็นผู้ช่วยอธิบดีในออฟฟิศไปรเวตสิเกรตารีหลวง

ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ

ทรงเป็นผู้ก่อตั้งแบงค์สยามกัมมาจล 

แหล่งข้อมูล

กรมศิลปากร ราชสกุลวงศ์ พิมพ์ครั้งที่ ๑๔