Chalermkiat Mina : มินามีเรื่องเล่า แหล่งโบราณคดีถ้ำพระเขาเมือง (เขาชัยบุรี)

มินามีเรื่องเล่า แหล่งโบราณคดีถ้ำพระเขาเมือง (เขาชัยบุรี)

สวัสดีครับ เมื่อวันที่ ๑๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๖ พวกเราได้มีโอกาสไปเที่ยวชมวนอุทยานเมืองเก่าชัยบุรี คำว่าพวกเราคือ ลูกหลานเมืองพัทลุงที่อยู่บริเวณบ้านควนกรวดนะครับ

วนอุทยานเมืองเก่าชัยบุรี ตั้งอยู่ที่หมู่ที่ ๑ และหมู่ที่ ๑๑ ตำบลชัยบุรี อำเภอเมือง จังหวัดพัทลุง มีเนื้อที่ประมาณ ๑,๘๗๕ ไร่ โดยมีส่วนสำคัญของวนอุทยานคือภูเขา

ใช่ครับ ผมกำลังพูดถึงเขาชัยบุรี หรือที่รู้จักกันในนาม เขาเมือง เขาไชยบุรี เขาพิไชยบุรี หรือเขาไชยศรี

วนอุทยานเมืองเก่าชัยบุรีมีสถานที่ท่องเที่ยวและศึกษาที่น่าสนใจ เช่นศาลหลักเมือง ฬาพระ ถ้ำพระนอน จุดชมวิว แท่นท่านยอ (ลานอโศก) ถ้ำน้ำ วัดเขา (เมืองเก่าชัยบุรี)

วันนั้นพวกเราได้รับการต้อนรับและบริการอย่างเป็นกันเองแบบญาติพี่น้องจากคณะเจ้าหน้าที่วนอุทยานเมืองเก่าชัยบุรี

เมืองเก่าชัยบุรีหรือเขาเมืองมีเรื่องเล่ามากมาย ซึ่งจะขอนำเสนอเป็นเรื่อง ๆ ไปนะครับ

ขอนำเสนอแหล่งโบราณคดีที่สำคัญในวนอุทยานเมืองเก่าชัยบุรีนะครับ คือถ้ำพระนอนครับ

ที่วนอุทยานเมืองเก่าชัยบุรี หรือที่เรียกว่า เขาเมืองหรือเขาชัยบุรี มีแหล่ง

โบราณคดีที่สำคัญคือถ้ำพระ หรือที่เรียกว่าถ้ำพระนอน

ป้ายนิเทศที่วนอุทยานฯ เขียนอธิบายถ้ำพระนอนไว้ว่า “ถ้ำพระนอนเป็นถ้ำอยู่ทางทิศตะวันออกของเขาชัยบุรี (เขาเมือง) ขุดพบพระพุทธรูปสัมฤทธิ์หลายองค์และช่างปูนพื้นเมืองได้ปั้นพระพุทธรูปนูนต่ำปางไสยาสน์ ซึ่งติดกับเชิงผาภายในถ้ำ ชาวบ้านนับถือเป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์”

รายงานการสำรวจแหล่งโบราณคดีก่อนประวัติศาสตร์พัทลุง หน้าที่ ๓๒ บรรยายเรื่องถ้ำพระเขาเมืองไว้ว่า

“ถ้ำพระเขาเมืองหรือเขาชัยบุรีเป็นถ้ำหินปูนที่ตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันออกของเขาชัยบุรี มีความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางประมาณ ๑๐๗ เมตร ปากถ้ำอยู่สูงจากระดับพื้นดินด้านล่างประมาณ ๕ เมตร หันหน้าทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ มีขนาดกว้างประมาณ ๕.๔๐ เมตร บริเวณปากถ้ำมีก้อนหินปูนที่พังทลายลงมาจากเพดานปากถ้ำกองอยู่ภายใตจมีลักษณะเป็นโพรงถ้ำมีขนาดกว้าง ๖-๘ เมตรและลึกประมาณ ๒๖ เมตร ภายในถ้ำมีการขุดปรับสภาพพื้นที่ด้วยการปูอิฐบล๊อกและเทพื้นปูนซีเมนต์เพื่อประดิษฐานพระพุทธรูปและรูปเหมือนพระสงฆ์ ด้านหน้าของตัวถ้ำเป็นสำนักสงฆ์ถ้ำพระเขาเมือง

เมื่อเดินเข้าไปในถ้ำ เราจะเห็นผนังถ้ำที่อยู่ทางขวามือของเรา ถ้าว่ากันตามทิศแล้วจะเรียกว่าผนังถ้ำทางทิศใต้ จะมีพระไสยาสน์ซึ่งเป็นประติมากรรมปูนปั้นนูนต่ำติดกับผนัง พระไสยาสน์ท่านมีความยาว ๑๖ เมตร องค์พระเดิมคงมีการใช้หินกรวดแม่น้ำเป็นส่วนผสมในการพอกปูนปิดทับบนตัวผนังถ้ำ และมีการตกแต่งจีวรด้วยการทาสีแดงชาด ภายหลังจึงมีการซ่อมแซมอีกครั้งด้วยการทาสีทองปิดทับ

องค์พระในปัจจุบันถูกทุบทำลายเพื่อหาทรัพย์สมบัติจนเหลือเพียงพระกรรณซ้ายและส่วนพระองค์บางส่วนเท่านั้น นอกจากนี้ยังพบชิ้นส่วนพระชานุซ้ายของพระพุทธรูปหินทรายแดงภายในถ้ำอีกด้วย”

คุณ Jareeporn Thongdoerm เจ้าหน้าที่และวิทยากรประจำวนอุทยานเขาชัยบุรี ได้นำพวกเราชมสถานที่ต่าง ๆ ในวนอุทยานฯ ซึ่งต้องขอขอบพระคุณมา ณ โอกาสนี้

คุณ Jareeporn ได้เล่าความเป็นมาของถ้ำพระนอนไว้ว่า “พระปางไสยาสน์ปูนขาว ช่างสมัยอยุธยาท่านมาแกะสลักไว้ พวกที่มาแกะเอาทองไปอยู่ในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย ในสมัยก่อน ก่อนที่จะมีการออกศึก ทหารจะเข้ามาขอพร แต่ก่อนที่นี่สันนิษฐานว่าเป็นถ้ำที่สวยงามมาก ดูได้จากลักษณะหินย้อยตอนที่เป็นหินเป็นตอนที่ยังไม่ได้โดนตัด คิดดูว่าจะเป็นวับๆ สวยงามแค่ไหน และมีพระพุทธรูปประทับอยู่ สมัยก่อนจะดูสวยงามมาก กลายเป็นว่าหินตายไปแล้ว แสงยิบยับหายไปหมดเลย ถ้าหินเป็นจะค่อย ๆ ย้อยลงมาเรื่อย ๆ

ด้านหลังของพระมีทางลงไปประมาณ ๓-๔ เมตร และจะแคบลงไปเรื่อย ๆ ถ้ำแห่งนี้ใช้เป็นที่นั่งสมาธิของแม่ชี ท่านแม่ชีชื่อชีพและชาวบ้านได้มาพัฒนาถ้ำแห่งนี้ สาเหตุที่มีการปิดประตูใส่กุญแจตรงทางเข้าถ้ำเพราะว่ามีพวกพวกขี้ยา มาเล่นยากันอยู่ตรงนั้น เป็นที่หวั่นเกรงของแม่ชีที่ท่านมาปฎิบัติธรรม ก่อนหน้านี้มีการล๊อคประตู เวลาเจ้าหน้าที่จะพานักเรียนมาศึกษาต้องขออนุญาตท่านแม่ชี แต่ตอนนี้ท่านแม่ชีท่านเสียไปประมาณ ๓ ปีแล้ว ก็เลยเปิดถ้ำให้เข้ามาได้”