Chalermkiat Mina

วันพุธ, พฤษภาคม 10, 2566

มินามีเรื่องเล่า ตำนานเรื่องขูลู-นางอั้ว Thai-French

                 https://www.silpa-mag.com/culture/article_23585


มินามีเรื่องเล่า ตำนานเรื่องขูลู-นางอั้ว Thai-French

         มีเมืองสองเมืองคือเมืองกาสีและเมืองกาย ท้าวพรมสีเป็นกษัตริย์ครองเมืองกาสี มีมเหสีชื่อนางพิมพากาสี ส่วนท้าวปุตตาลาดเป็นกษัตริย์ครองเมืองกาย มีมเหสีชื่อนางจันทา กษัตริย์ทั้งสองพระองค์เป็นเพื่อนร่วมน้ำสาบานกันต่างให้สัญญากันว่า ถ้าฝ่ายใดมีพระโอรสหรือพระธิดาต่างฝ่ายจะให้แต่งงานกัน 

         ต่อมาท้าวพรมสีมีพระราชโอรสชื่อท้าวขูลู ส่วนท้าวปุตตาลาดมีพระราชธิดาชื่อนางอั้วหรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า นางอั้วเคี่ยม เมื่อมีพระชันษาวัยหนุ่มท้าวขูลูจึงลาพระราชบิดาและพระราชมารดาไปเที่ยวเมืองกาย และได้นำเครื่องบรรณาการไปเยี่ยมเจ้าเมืองด้วย  

ที่เมืองกาย ท้าวขูลูได้พบนางอั้วในราชอุทยาน ทั้งสองคนต่างก็พอใจรักใคร่กันจนลักลอบได้เสียกัน ต่อมาท้าวขูลูลากลับเมืองกาสีเพื่อเตรียมแต่งงานโดยจะส่งผู้ใหญ่มาสู่ขอนางอั้วตามประเพณี
         ข่าวความงดงามของนางอั้วแพร่กระจายไปถึงขุนลาง หัวหน้าเผ่าชนภูเขาผู้ครองเมืองขอม แม้ว่าขุนลางมีอายุมากแล้ว แต่หลงรักนางอั้วเป็นอย่างมาก ขุนลางได้ส่งของกำนัลมาให้นางจันทา พระราชมารดาของนางอั้วและได้ส่งผู้ใหญ่มาสู่ขอนางอั้ว นางจันทาได้แจ้งกับผู้ใหญ่ฝ่ายขุนลางว่า ตนเองรับปากขุนลางว่าจะยกนางอั้วให้เป็นมเหสี เนื่องจากนางไม่พอใจที่นางพิมพากาสี ผู้เป็นพระราชมารดาของท้าวขูลู ทั้งสองคนเคยเป็นเพื่อนกัน แต่เมื่อตอนที่นางจันทาตั้งครรภ์นางอั้วและได้ไปเที่ยวอุทยานเมืองกาสี นางเห็นส้มเกลี้ยงในอุทยานนึกอยากกินส้มเกลี้ยงตามประสาคนท้อง แต่นางพิมพากาสีไม่ยอมให้ส้มเกลี้ยงแก่นาง จากนั้นมานางจันทาโกรธนางพิมพากาสีและตัดขาดจากความเป็นเพื่อนกัน

ฝ่ายนางอั้วเมื่อรู้ข่าวว่าพระราชมารดายอมยกตนให้กับขุนลางก็เสียใจและไม่ยอมรับการตัดสินใจของพระราชมารดา โดยอ้างว่าขุนลางเป็นคนนอกศาสนา ไม่นับถือพระธรรม แต่นางจันทาได้ส่งแม่สื่อไปยอมรับคำสู่ขอนั้นและรับปากว่าจะโน้มน้าวนางอั้วให้ยอมแต่งงานกับขุนลาง

ฝ่ายท้าวขูลู เมื่อกลับมายังเมืองกาสี ได้บอกพระราชบิดาพระราชมารดาให้ส่งแม่สื่อไปสู่ขอนางอั้ว แต่มารดานางอั้วไม่ยินยอมโดยให้เหตุผลว่าได้รับหมั้นขุนลางไว้แล้ว ท้าวขูลูจึงขอให้บิดาส่งแม่สื่อมาขอพบนางอั้วอีกครั้ง โดยมีนางพิมพากาสี พระราชมารดาของท้าวขูลูเดินทางมาด้วย เมื่อได้พบหน้านางจันทรา นางพิมพากาสีได้อ้างคำมั่นสัญญาที่เคยตกลงกันไว้สมัยก่อน แต่มารดานางอั้วกล่าวถึงความโกรธในตอนนั้นและขอคืนคำมั่นทั้งหมด

ในที่สุดทั้งสองฝ่ายจึงตกลงกันว่าจะเสี่ยงทายสายแนนหรือรกห่อหุ้มทารก ซึ่งเชื่อกันว่าทุกคนจะมีสายรกพัวพันกันอยู่บนเมืองแถนก่อนมาเกิดและต้องเป็นคู่กันตามสายแนนนั้น ถ้าแต่งงานผิดสายแนนจะต้องหย่าร้างกัน

ทั้งสองฝ่ายให้คนทรงหรือที่เรียกว่าแม่สูน ทำพิธีเซ่นพระยาแถนและนำของไปถวายพระยาแถนเพื่อขอดูสายแนนของทั้งสองคน ปรากฏว่าสายแนนของทั้งสองคนพันกันอยู่ แต่ตอนปลายยอดด้วนและปลายแยกออกจากกัน ซึ่งแสดงว่าเป็นเนื้อคู่แต่อยู่กันไม่ยืดต้องพลัดพรากจากกันในที่สุด นอกจากนี้ยังพบว่าสายแนนของท้าวขูลูมีแท่นทองอยู่ด้วยแสดงว่าเป็นพระโพธิสัตว์ เมื่อแม่สูนหรือนางทรงกลับมาได้แจ้งความดังนั้น โดยบอกว่าทั้งสองต้องตายจากกัน

มารดาท้าวขูลูยืนยันที่จะส่งขันหมากมาสู่ขออีกครั้ง แต่มารดาของนางอั้วกังวลที่ได้รับหมั้นขุนลางไปแล้ว ในที่สุดฝ่ายเมืองกาสีจึงลากลับ

ต่อมา ฝ่ายมารดานางอั้วทราบว่าธิดาของตนได้ลักลอบพบกับท้าวขูลูที่อุทยาน นางโกรธมากจึงด่านางอั้วว่าไปเล่นชู้ ไม่รักนวลสงวนตัว ทำให้ผู้คนติฉินนินทาได้ นางอั้วเสียใจมากจึงผูกคอตายที่อุทยาน ความทราบถึงเจ้าเมืองและมารดาต่างก็เสียใจ ส่วนขุนลางก็ถูกธรณีสูบในคราวเดียวกัน 

ท้าวขูลูทราบข่าวการตายเสียใจมาก คลุ้มคลั่งประจวบกับผีตายโหงเข้าสิงจึงคว้ามีดมาแทงคอตนเองตายในที่สุด

ย้อนไปในอดีตชาติ เนื่องจากท้าวขูลูและนางอั้วได้ก่อเวรไว้จึงต้องมาใช้เวรกรรมในชาตินี้คือไม่สมหวังในความรัก เพราะเมื่อชาติก่อนท้าวขูลูเป็นเจ้าเมืองเบ็งชอน (บัญชร)นางอั้วเป็นมเหสีชื่อว่านางดอกซ้อน มีผัวเมียคู่หนึ่งไม่ยำเกรงนางดอกซ้อน นางโกรธมากจึงฟ้องเจ้าเมืองให้ลงโทษคนคู่นี้ เจ้าเมืองสั่งไม่ให้เป็นผัวเมียกัน หากมีใครชักนำให้มาอยู่กินเป็นผัวเมียอีกจะถูกประหาร ทำให้ทั้งคู่เสียใจมาก เมียผูกคอตาย ผัวใช้มีดแทงคอตนเองตาย เวรกรรมจึงตามสนองท้าวขูลูและนางอั้วในชาตินี้   

พระราชบิดาและพระราชมารดาของท้าวขูลูและพระราชบิดาและพระราชมารดาของนางอั้ว ได้จัดพิธีศพโดยเผาท้าวขูลูและนางอั้วทั้งสองคนพร้อมกัน โดยได้สร้างพระธาตุบรรจุอัฐิทั้งสองไว้ที่เดียวกัน และต่างฝ่ายต่างกลับมามีไมตรีเป็นมิตรกัน ท้าวขูลูและนางอั้วได้แสดงอภินิหารให้ผู้คนชาวเมืองได้เห็น และเรื่องราวของคู่รักที่ไม่สมหวังคู่นี้กลายเป็นตำนานเล่าขานกันไม่รู้ลืม

***********

Mina raconte : Histoire de Khulu-Nang Oi

         Il y avait deux villes : Kasi et Kay. Le roi Phrommasi gouverna la ville Kasi. Sa reine s’appella Phimphakasi. Le roi Puttalad gouverna la ville de Kay. Sa reine est Chantha. Les deux rois furent amis intimes en buvant de l’eau témoignée sur serment. Ils se sont promis de laisser leurs enfants se marier dans le futur.   

         Le roi Phrommasi a donc un fils, Thao Khulu et le roi Puttalad a une fille, Nang Oi ou autrement dit Oi Khiem. Lorsqu’que Thao Khulu était grand, il demanda aux parents de visiter la ville de Kay en apportant aussi les cadeaux au roi Puttalad et à la reine Chantha.

Dans la ville de Kay, Thao Khulu rencontra Nang Oi dans le jardin royal. Les deux jeunes s’amourachent et aient une relation intime (sans que les autres personnes le sachent). Ensuite, Thao Khulu demanda la permission du roi de retourner à sa ville natale pour préparer le mariage. Il leur promit  d’envoyer de dignes représentants à demander la main de Nang Oi.  

La réputation de la beauté de Nang Oi fut disséminé jusqu’au roi Khun Lang, chef de la tribu montagnarde de la ville Khom. En dépit de son état âgé, il tomba amoureux de la jeune princesse Nang Oi. Khon lang envoya de dignes représentants apporter des cadeaux à la reine Chantha et demander la main de Nang Oi. La reine Chantha répondit aux représentants de Khun Lang qu’elle lui accorda sa fille. La cause de cet accord est que dans le passé, au moment où Chanda, enceinte, visitait la ville Kasi, elle avait envie de manger des oranges dans le jardin royal. Mais la reine Phimphakasi ne lui autorisa pas à en manger. Cela met la reine Chantha en colère et finir l’amitié avec Phimphakasi depuis cet évènement-là.  

Quant à Nang Oi, ayant su que sa mère lui accorda à Khun Lang, elle fut triste et n’accepta pas la décision de sa mère. Elle lui expliqua que Khun Lang était un athée qui ne respecta pas l’enseignement du Bouhhda. Mais Chantha ne lui crut pas et envoya de dignes représentants à confirmer son accord à Khun Lang en lui promettant qu’elle convaincrait sa fille de ce mariage.

Lorsque Thao Khulu fut rentré à la ville Kasi, il demanda à ses parents d’envoyer de dignes représentants à demander la main de Nang Oi. Le roi et la reine envoyèrent dont de dignes représentants à la ville de Kay pour demander la main de Nang Oi. Mais la demande fut vaine, Chantha leur dit qu’elle eut accepté la demande de Khun Lang. Néanmoins, Thao Khulu insista à son père d’envoyer de nouveau de dignes représentants à la ville de Kay. Cette fois-ci, la reine Phimphakasi accompagna le groupe.

Lors de la rencontre avec Chanda, Phimphakasi lui revendiqua la promesse de mariage du passé. Mais Chantha rétorqua sa revendication d’un ton colère en lui parlant de l’histoire des oranges. Enfin, elle révoqua la promesse.

Finalement, les deux côtés se mirent d’accord de consulter la prédiction sur les cordons ombilicaux de Thao Khulu et de Nang Oi. On croit que, avant la naissance, les personnes ayant les cordons ombilicaux liant ensemble dans le royaume de Phraya Than, dieu chargeant du bonheur des êtres humains, auront une union conjugale. Ils se sont faits l’un pour l’autre. Au cas où les personnes n’ayant pas la vraie union des cordons ombilicaux se marieraient, ils trouveraient un échec conjugal comme divorce ou séparation.   

Les deux côtés se mirent d’accord à désigner une femme médium à organiser une cérémonie de faire des offrandes à Phraya Than en lui demandant l’autorisation de voir les cordons ombilicaux de Thao Khulu et de Nang Oi. La femme médium fit la méditation pour contacter Phraya Than. Après avoir eu l’autorisation de  Phraya Than, la femme médium vit que les cordons ombilicaux de Thao Khulu et de Nang Oi se réunissèrent mais les bouts des cordons se séparèrent. Cela expliqua que le destin du couple fut fixé : le prince rencontra la princesse mais le couple se sépara. La femme médium trouva aussi qu’il y eut une pièce d’or attaché au bout du cordon ombilical de Thao Khulu. Cela explique que Thao Khulu sera Bhothisattava, futur Bouddha. La femme médium dit aux deux reines que les deux jeunes moururent.

La mère de Thao Khulu insista à préparer la dot pour demander encore une foi Nang Oi. Mais la mère de Nang Oi répondit qu’elle eut accepté la dot de Khun Lang. Déçus de cette histoire incroyable, la reine Phimphakasi et les dignes représentants retournèrent à la ville de Kasi.
         Plus tard, la reine Chantha reconnut que sa fille eut eu la relation intime avec Khulu dans le jardin royal, elle fut furieuse et réprimanda sa fille de ne pas garder de bonnes manières de femmes. Des gens allèrent insulter le comportement répugnant de sa fille. Etant triste de cette réprimande, Nang Oi se pendit sous un arbre dans le jardin royal. La mort de leur fille rendit le roi et la reine très triste. En même temps, Khun Lang, roi de la ville de Khom, lui aussi se écroula au fond de la terre. 

Lorsque Khulu apprit la mort de son amour, il en fut triste.  En même temps, un fantôme le hanta. Il prit un couteau et le fit pénétrer le cou. Il fut donc mort.

Dans la vie antérieure, Thao Khulu et Nang Oi commirent des actions viles qui donnèrent le mauvais résultat pour leur amour désespérée dans la vie au présent. Dans la vie antérieure, Khulu était le roi de la ville de Banchon et Nang Oi était sa femme. Son nom fut Nang Dok Son. Une fois, un mari et une femme ne respectèrent pas Nang Dok Son. Elle était furieuse de ce couple et demanda à son mari de le punir. Le roi ordonna donc au couple de se séparer et de ne pas vivre comme mari ou femme. S’ils n’obéissaient pas à l’ordre royal, ils seraient exécutés. Cette punition leur rendit triste. La femme décida donc de se pendre et le mari se servit d’un couteau à couper sa gorge. Donc, l’effet de cette action retourna à Thao Khulu et Nang Oi dans la vie actuelle.   

Les parents de Thao Khulu et ceux de Nang Oi organisèrent la cérémonie d’obsèques de ce couple en même temps. Ils firent construire la pagode où ils mettent les reliques de Khulu et Nang Oi ensemble. Les deux villes se rétablirent leur amitié. Souvent, Thao Khulu et Nang Oi apparurent et firent des miracles aux habitants de deux villes. Cette histoire de deux amoureux désespérés fut racontée depuis le passé jusqu’au présent.

                  *******

วันอังคาร, พฤษภาคม 09, 2566

มินามีเรื่องเล่า สามเสาหลักผู้พิทักษ์พุทธศาสนาเถรวาทในเมียนมาร์ในสมัยเริ่มเปลี่ยนแปลง


มินามีเรื่องเล่า

สามเสาหลักผู้พิทักษ์พุทธศาสนาเถรวาทในเมียนมาร์ในสมัยเริ่มเปลี่ยนแปลง                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   

                                                วัดถ้ำคูหาสวรรค์ พัทลุง
                
มินามีเรื่องเล่า สามเสาหลักผู้พิทักษ์พุทธศาสนาเถรวาทในเมียนมาร์ในสมัยเริ่มเปลี่ยนแปลง             

         ขอเล่าเรื่องถึงบุคคล ๓ ท่านที่เป็นเสมือนเสาหลักสามเสาผู้พิทักษ์พุทธศาสนาเถรวาทในประเทศเมียนมาร์ นะครับ

ในปี ค.ศ. ๑๐๔๔ พระเจ้าอนิรุทธ (King Aniruddha) หรือพระเจ้าอนาวรตะ (King Anawrata) ได้เสวยราชย์สมบัติที่อาณาจักรปะกัน (Pagan)

พระเจ้าอนิรุทธได้รู้จักพระเถระฝ่ายเถรวาทรูปหนึ่ง มีชื่อว่า พระชิน ธัมมทัสสี (Shin Dhammadassi Thera) ซึ่งภายหลังท่านเป็นที่รู้จักในนาม ชิน อรหัน (Shin Arahan)

พระชิน อรหัน ได้เดินทางมาจากเมืองสุธัมมปุระ (Sudammapura) หรือที่เรียกว่า ธาตม (Thatom) ท่านได้ถวายคำแนะนำเรื่องหลักธรรม (the spiritual advice) แด่พระเจ้าอนิรุทธ

หลังจากได้รับการถวายคำแนะนำจากพระเถระชินแล้ว พระเจ้าอนิรุทธได้เสด็จพร้อมกองทหารไปยังเมืองธาตม และนิมนต์พระสงฆ์พร้อมดัวยคัมภีร์เก่า ๓๐ เล่ม จากราชอาณาจักรมอญ ซึ่งเป็นศูนย์กลางของพุทธศาสนาเถรวาท

พระเจ้าอนุรุทธทรงประสบความสำเร็จในการปฏิรูปศาสนา พระองค์ทรงให้ศาสนาพุทธนิกายเถรวาทเป็นอิสระจากหลักการมหายาน (Mahayan heritical views) ทำให้พุทธศาสนานิกายมหายานแบบสังสกฤต (the Sanskrit Tradition of Mahayan Buddhism) เริ่มไม่เป็นที่นิยม

นอกจากนี้ ทางราชการเมียนมาร์หันมาส่งเสริมการเผยแผ่พุทธศาสนาเถรวาททั่วประเทศ ในที่สุด ปี ค.ศ. ๑๐๕๕ เมียนมาร์ได้เปลี่ยนมาเป็นประเทศนับถือพุทธศาสนาเถรวาทเป็นศาสนาประจำชาติ

พุทธศาสนาเถรวาทเน้นการศึกษาคัมภีร์พระไตรปิฎกด้วยภาษาบาลี การศึกษาปริยัติธรรมและการปฎิบัติกรรมฐาน

ตามข้อเท็จจริง พุทธศาสนาเถรวาทได้มีเส้นทางเดินทางมาจากอินเดียสู่ศรีลังกา และเข้าสู่เมียนมาร์ ซึ่งพุทธศาสนาเถรวาทเน้นรูปแบบและคำสอนแท้จริงของพระพุทธเจ้าโดยจากทางภาษาบาลีจากประเทศศรีลังกา

นอกจากพระเจ้าอนุรุทธและพระเถระชินแล้ว ยังมีกษัตริย์ผู้อุปถัมป์พุทธศาสนาเถรวาทอีกพระองค์หนึ่ง คือ พระเจ้ามนูหา (King Manuha) หรือ พระเจ้ามโนหารี (King Manohare) แห่งเมืองธาตม นับได้ว่าเป็นสามเสาหลักของผู้พิทักษ์พุทธศาสนาเถรวาทแห่งเมียนมาร์

ดังนั้นสามเสาหลักผู้พิทักษ์พระพุทธศาสนาเถรวาทในเมียนมาร์ที่ผมได้เล่ามา คือ พระเจ้าอนิรุทธ พระชิน อรหัน และพระเจ้ามนูหา ครับ

แหล่งข้อมูล :

นรา โชติสงฆ์. พระพุทธศาสนาในเมียนมาร์ (Myanmar). ศาสนวิทยาการ. ปีที่ ๑ ฉบับที่ ๑๑ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๔, ๓๒.


วันจันทร์, พฤษภาคม 08, 2566

มินามีเรื่องเล่า สงครามยุทธหัตถี Thai-English-French



มินามีเรื่องเล่า สงครามยุทธหัตถี Thai-English-French

            วันที่ ๒๕ เมษายนเป็นวันคล้ายวันสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระนเรศวรมหาราช วีรกษัตริย์ผู้กอบกู้ชาติไทย

          ขอเล่าเรื่องสงครามยุทธหัตถีระหว่างพระนเรศวรมหาราชกับพระมหาอุปราชาแห่งพม่า และขอเชิญชวนท่านไปสักการะพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ซึ่งเป็นพระรูปสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงรประทับบนคชาธาร มีพระแสงดาบพาดพระเพลา มีนายควานช้างและท้ายช้างประกอบพระบรมราชานุสาวรีย์นี้ตั้งอยู่ที่บ้านดอนเจดีย์ ตำบลดอนเจดีย์ อำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี

          ขอเล่าสงครามยุทธหัตถีนะครับ

          ในปี พ.ศ. ๒๑๓๕ พระเจ้านันทบุเรงได้โปรดให้พระมหาอุปราชา นำกองทัพมีทหาร ๒๔๐,๐๐๐ คน มาตีกรุงศรีอยุธยา โดยยกเข้ามาทางด่านเจดีย์สามองค์ ผ่านสถานที่ต่าง ๆ ได้แก่ ทุ่งลาดหญ้า เขาชนไก่ เมืองกาญจนบุรีเก่า (ท่าเสา) ปากแพรก และข้ามลำน้ำทวน

          เมื่อกองทัพมาถึงบริเวณใกล้ลำน้ำทวนนี้ ได้เกิดพายุหมุนเป็นกงจักรที่เรียกว่า ลมเวรัมภา ลมพัดจนทำให้มหาเศวตฉัตร (ฉัตรเก้าชั้น) ของพระมหาอุปราชาหักลง พระองค์จึงได้พักทัพอยู่ที่บริเวณต้นข่อย โดยอาศัยน้ำจากลำน้ำทวน (ลำน้ำจระเข้สามพัน) เพื่อให้เหล่าทหาร ช้าง ม้า ได้ใช้อุปโภคบริโภค

          สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงทราบข่าวว่าพม่ายกทัพเข้ามาทางด่านเจดีย์สามองค์ จึงทรงนำทหาร ๑๐๐, ๐๐๐ คน ออกจากกรุงศรีอยุธยา ทัพของพระองค์ผ่านสถานที่ต่าง ๆ ได้แก่ ป่าโมก สุพรรณบุรี อู่ทองและข้ามลำน้ำทวน (ลำน้ำจระเข้สามพัน) ผ่านตำบลตะพังตรุและพักทัพที่ตำบลหนองสาหร่าย (บริเวณสระพลายงาม)

          เช้าตรู่ของวันแรม ๒ ค่ำ เดือนยี่ ปีมะโรง สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงรับสั่งให้เจ้าพระยาศรีไสณรงค์ นำทหารออกลาดตระเวน และได้เกิดการปะทะกับทหารพม่าที่ท้ายโคกเผาข้าว (สันนิษฐานว่า โคกเผาข้าว น่าจะมาจากคำว่า ปลักเขว้า) พื้นที่ท้ายโคกเผาข้าวจะอยู่บริเวณบ้านหนองขุยในปัจจุบัน หรือหนองคุยที่ทหารของเจ้าพระยาศรีไสณรงค์มาพักพูดคุยกันและเกิดปะทะกับทหารพม่าตรงบริเวณนี้

          สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงได้ยินเสียงปืน จึงมีรับสั่งให้จมื่นทิพเสนาเอาม้าเร็วออกไปตรวจดู ก็รู้ว่าทหารของเจ้าพระยาศรีไสณรงค์ที่ออกไปเกิดตะลุมบอนกับข้าศึก

          เจ้าพระยาศรีไสณรงค์ได้กลับมากราบทูลว่า กองทัพพม่ายกมาครั้งนี้ ไหลมาราวกับน้ำป่า เห็นจะต้านทานไม่ไหวสุดที่จะต้านทานได้

          ด้วยพระปรีซาอันกล้าหาญของพระองค์ สมเด็จพระนเรศวรฯ ทรงรับสั่งให้จัดเตรียมกองทัพเข้าโจมตีกองทัพพม่าทันที

สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงช้างชื่อ เจ้าพระยาไชยานุภาพ สมเด็จพระเอกาทศรถทรงช้างชื่อเจ้าพระยาปราบไตรจักร ทั้งสองพระองค์ได้กรีทาทัพเข้าตีกองทัพพม่า

          เจ้าพระยาไซยานุภาพเป็นช้างตกมัน เมื่อได้กลิ่นน้ำมันคชสารของข้าศึกก็ได้วิ่งไปโดยสุดกำลัง เหล่าทหารไทยวิ่งไส่ตามไปไม่ทัน ช้างทรงของพระนเรศวรฯ และของพระเอกาทศรถวิ่งเข้าไปในกองทัพของพม่า เกิดฝุ่นตลบมืดไปทั่ว

          สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ไม่สามารถทอดพระเนตรเห็นพระมหาอุปราชา พระองค์จึงได้ประกาศแก่เทพดาทั้งปวงว่า "ให้บังเกิดมาในประยูรมหาเศวตฉัตร จะให้บำรุงพระพุทธศาสนา ไฉนจึงมิช่วยให้สว่างแลเห็นข้าศึกเล่า"

          เมื่อพระองค์ตรัสจบท้องฟ้าก็สว่าง ทำให้ทอดพระเนตรเห็นข้าศึก เมื่อพระองค์เหลือบไปทางขวาพระหัตถ์ ก็เห็นช้างเศวตฉัตรช้างหนึ่งยืนอยู่ มีเครื่องสูงและทหารหน้าช้างมาก พระองค์แน่พระทัยว่าเป็นช้างของพระมหาอุปราชา

          สมเด็จพระนเรศวรและสมเด็จพระเอกาทศรถทรงขับพระคชสารตรงเข้าไปหากลุ่มช้างฝ่ายข้าศึก สมเด็จพระนเรศวรฯ ทรงตรัสกับพระมหาอุปราชาด้วยพระสุรเสียงอันดังว่า

          "พระเจ้าพี่เราจะยืนอยู่ไยในร่มไม้เล่า เชิญออกมาทำยุทธหัตถีด้วยกันให้เป็นเกียรติยศไว้ในแผ่นดินเถิด ภายหน้าไปไม่มีกษัตริย์ที่จะได้ทำยุทธหัตถีแล้ว"

          เมื่อพระมหาอุปราชาทรงได้ฟังดังนั้นก็ละอายพระทัย มีขัตติยราชมานะ ก็บ่ายพระคชสารออกมารบ

          เจ้าพระยาไชยานุภาพเป็นช้างที่ตกมันได้วิ่งมาในระยะทางที่ไกล ทำให้พละกำลังนั้นถดถอยและได้ต่อสู้กับเจ้าพลายพัทธกอช้างของพระมหาอุปราชา เจ้าพระยาไชยานุภาพถูกเจ้าพลายพัทธกอใช้งางัดให้เท้าหน้าลอยขึ้น ทำให้สมเด็จพระนเรศวรฯ เสียหลักจึงถูกพระมหาอุปราชาฟันด้วยของ้าว สมเด็จพระนเรศวรฯ ทรงหลบทัน จึงถูกพระมาลาขาด

          เจ้าพระยาไชยานุภาพได้ถอยร่นไปจนเท้าหลังไปยันกับต้นพุทรา ทำให้มีกำลังจึงงัดเจ้าพลายพัทธกอให้เท้าหน้าลอยขึ้น เป็นโอกาสที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราชได้ใช้ของ้าวฟันพระมหาอุปราชาสิ้นพระชนม์บนคอช้าง

          ส่วนสมเด็จพระเอกทศรถได้ฆ่าเจ้าเมืองจาปะโรเสียชีวิต และกองทัพไทยได้มาทันพอดึ จึงได้ไล่ฆ่าทหารพม่าไปถึงเมืองกาญจนบุรีเก่า ฆ่าทหารพม่าตายไป ๒๐,๐๐๐ เศษ จับช้างใหญ่สูง ๖ ศอก ได้ ๓๐๐ เชือก ช้างพลายพังได้ ๕๐๐ เชือก ม้าอีก ๒,๐๐๐ เศษ และจับเจ้าเมืองมะล่วนได้พร้อมทั้งให้ไปแจ้งข่าวกับเจ้าเมืองหงสาวดีได้ทรงทราบ

          ทุกวันแรมสองค่ำเดือนยี่ของทุกปี ตรงกับวันชนะศึกในสงครามยุทธหัตถี ชาวจังหวัดกาญจนบุรีได้ร่วมกันทำพิธีบวงสรวงและทำบุญเพื่ออุทิศส่วนกุศบให้กับสมเด็จพระนเรศวรมหาราชและนักรบโบราณ ที่ได้สละเลือดเนื้อและชีวิตเพื่อปกป้องผืนแผ่นดินไทยให้คงอยู่มาจนถึงปัจจุบันนี้


ข้อมูลประกอบการเล่าเรื่อง

ชุมพล คชายุทธ. ๒๕๖๒. สรุปประวัติความเป็นมาเจดีย์ยุทธหัตถึบ้านดอนเจดีย์และพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ตำบลดอนเจดีย์ อำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี. กรุงเทพฯ: หจก.แอลซีพี ฐิติพรการพิมพ์, หน้า ๗-๑๐.

...................

The Great Fighting of Elephant’s Back of Somdet Phra Naresuan the Great

          The anniversary of the death of King Naresuan the Great falls on April 25th. I would like to tell you about his heroic performance, the Great Fighting on Elephant’s Back.

          In 1592, King Nandhabureng ordered the Great Viceroy to take the troops of 240,000 men to destroy Ayutthaya. The Burmese troops marched through the Chedi Sam Ong of Kanchanaburi. King Naresuan and his brother, Phra Ekathotsarot led the siamese troops of about 100 ,000 men to stop the enemy’s troops at Phanom Thuan, Kanchanaburi. There was a great battle.  

          In the battle, King Naresuan made the great heroic performance by fighting on elephant’s back against the Great Viceroy and hacked him to death on his elephant’s back.

          The Burmese troops were defeated and had to withdraw all the troops back to Pegu. King Naresuan ordered to have the Great Stupa built as a remembrance of the historic battle at Don Chedi.

………………………………………………………..

La combat sur le dos d’éléphant du roi Naresuan le Grand

          L'anniversaire de la mort du roi Naresuan le Grand tombe le 25 avril. Je voudrais vous parler de sa performance héroïque lors du Grand combat à dos d'éléphant.

          L’événement s’est passé en 1592. Le roi birman Nandhabureng a ordonné à son frère, le Grand vice-roi de diriger les troupes de 240 000 hommes pour détruire la ville d’Ayutthaya.

          Les troupes birmanes ont pénétré en territoire d’Ayutthaya par le chemin de Chedi Sam Ong de Kanchanaburi.

          Le roi Naresuan et son frère Phra Ekathotsarot ont dirigé les troupes siamoises d'environ 100 000 hommes pour empêcher les troupes birmanes de s’approcher d’Ayutthaya.

          Les troupes birmanes se sont installées à Nong Sa Rai. Il y a eu une grande bataille.

          Dans la bataille, le roi Naresuan a fait la grande performance héroïque en se battant à dos d'éléphant contre le Grand vice-roi et l'a tué sur le dos de son éléphant. Les troupes birmanes ont été vaincues et ont dû se retirer à Pegu.

          Le roi Naresuan a ordonné la construction du Grand Stupa (Don Chedi) en souvenir de la bataille historique.

........

 

 


วันเสาร์, พฤษภาคม 06, 2566

มินามีเรื่องเล่า สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช



        http://www.digitalschool.club/digitalschool/social1_1_1/social2_4/more/page10.php 

มินามีเรื่องเล่า สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช

วันที่ ๒๘ ธันวาคมของทุกปีเป็นวันสมเด็จพระเจ้าตากสิน

มหาราช มีพิธีถวายสักการะ ณ พระบรมราชานุสาวรีย์ที่วงเวียนใหญ่ ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๔๙๗ มาจนถึงปัจจุบันนี้

สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช หรือที่รู้จักกันในนาม

สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี พระนามของพระองค์เมื่อครองราชย์ตามพระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา ทรงมีพระนามว่า สมเด็จพระบรมราชาที่ ๔ ปวงชนชาวไทยนิยมเรียกพระนามของพระองค์ว่า พระเจ้าตาก หรือขุนหลวงตาก

          สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชเสด็จพระราชสมภพในปี พ.ศ. ๒๒๗๗ บิดาชื่อไหยฮอง เป็นชาวไทยเชื้อสายจีน มาจากมณฑลกวางตุ้ง รับราชการเป็นขุนพัฒน์นายอากรบ่อนเบี้ย มารดาชื่อนางนกเอี้ยง เป็นคนไทย ต่อมาเจ้าพระยาจักรีสมุหนายกได้รับเลี้ยงพระองค์เป็นบุตรบุญธรรม ให้ชื่อว่า สิน

เมื่อเติบใหญ่นายสินได้เรียนในสำนักพระอาจารย์ทองดี

มหาเถระ ณ วัดโกษาวาสน์ จากนั้นได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็ก ได้รับยศเป็นหลวงยกกระบัตร และได้เลื่อนเป็นพระยาตาก พระราชพงศาวดารฉบับความพิสดารได้บันทึกเรื่องสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชเมื่อ พ.ศ. ๒๓๐๘ สมัยสมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์ กล่าวไว้ว่า พระยาตากมาช่วยราชการสงครามป้องกันพม่าที่มาล้อมกรุงศรีอยุธยา ท่านมีฝีมือการรบเข้มแข็งจึงได้เลื่อนตำแหน่งเป็นพระยาวชิรปราการ เจ้าเมืองกำแพงเพชร ชาวบ้านเรียกท่านว่า พระยากำแพงเพชร

          ระหว่างทำศึกเพื่อรักษาพระนครกรุงศรีอยุธยา แม้ว่าพระยาวชิรปราการจะทำการรบจนสุดความสามารถ แต่ด้วยความอ่อนแอของผู้บัญชาการและการขาดการประสานงานที่ดีระหว่างแม่ทัพนายกอง ทำให้พระยาวชิรปราการเกิดความท้อแท้ใจหลายครั้ง เมื่อเห็นว่าจะอยู่ช่วยรักษากรุงไว้ก็ไม่เกิดประโยชน์

          พระยาวชิรปราการจึงตัดสินใจพาสมัครพรรคพวกประมาณ ๕๐๐ คน ยกออกจากค่ายวัดพิชัยตีฝ่าทัพพม่าไปทรงทิศตะวันออกในเดือนยี่ ปีพ.ศ. ๒๓๐๙

เมื่อออกจากกรุงศรีอยุธยาแล้ว พระยาวชิรปราการได้ต่อสู้

กับพม่าที่ไล่ติดตามไปตลอดทาง จนกิตติศัพท์ความสามารถเป็นที่เลื่องลือ มีคนมาขอเข้าเป็นบริวารมากมาย ใครไม่ยอมอ่อนข้อท่านก็จำต้องตีหักเอาค่ายให้ได้

เส้นทางเดินทัพของพระยาวชิรปราการ มีรายละเอียดดังนี้

ท่านเดินทัพออกจากค่ายวัดพิชัยนอกกำแพงเมืองไปบ้านข้าวเม่า บ้านส้มบัณฑิต บ้านโพสังหาร บ้านพรานนก ผ่านเมืองนครนายก ปราจีนบุรี ฉะเชิงเทรา ชลบุรี

เมื่อเดินทัพผ่านเมืองระยอง พระยาวชิรปราการท่านคาดการณ์ว่ากรุงศรีอยุธยาคงเสียให้แก่พม่าแล้ว ท่านจึงตั้งตัวเป็นเจ้าเพื่อรวบรวมผู้คนกู้แผ่นดิน พวกบริวารจึงเรียกท่านว่า “เจ้าตาก”

กองทัพของเจ้าตากมาถึงเมืองระยอง พระยาระยองพาพรรคพวกออกมาต้อนรับแต่โดยดี แต่มีกรมการเมืองบางส่วนคิดแข็งข้อ เจ้าตากจึงวางแผนปราบกรมการเมืองและผู้คิดร้ายจนแตกพ่ายไป ท่านเข้ายึดเมืองระยองได้

          กรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่าในวันที่ ๗ เมษายน พ.ศ. ๒๓๑๐ ผู้มีอำนาจบางคนคิดตั้งตัวเป็นใหญ่ รวมทั้งพระยาจันทบุรีด้วย เดิมพระยาจันทบุรีให้สัญญากับเจ้าตากว่าจะเป็นไมตรีต่อกัน แต่ไม่ยอมทำตามสัญญา เจ้าตากจึงยกทัพไปปราบ

เจ้าตากท่านเข้ายึดจันทบุรีและตราดได้ หลังจากยึดเมืองตราดได้ เจ้าตากก็ยกทัพกลับมาตั้งมั่นที่จันทบุรี และใช้เมืองนี้เป็นที่จัดเตรียมกำลังพล เสบียงอาหาร อาวุธยุทโธปกรณ์ รวมทั้งต่อเรือได้ ๑๐๐ ลำ

เรื่องราวของพระเจ้าตากสินมหาราชยังมีอีกมาก จะขอนำเสนอในโอกาศต่อไปนะครับ

 


มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงพิพิธมนตรี พระพันวัสสาน้อย Thai-English-French

  มินามีเรื่องเล่า กรมหลวงพิพิธมนตรี พระพันวัสสาน้อย Thai-English-French กรมหลวงพิพิธมนตรี (พระพันวัสสาน้อย) เป็นพระอัครมเหสีน้อยของสมเด็จพ...