มินามีเรื่องเล่า เขาเมืองชัยบุรี พัทลุง และเจ้าเมืองทั้ง ๙ ท่าน

 

มินามีเรื่องเล่า เขาเมืองชัยบุรี พัทลุง และเจ้าเมืองทั้ง ๙ ท่าน

เมืองพัทลุงตั้งอยู่บนที่ราบใกล้ชายฝั่งมีเขาหินปูนลูกโดดตั้งแต่เขาชัยสนซึ่งอยู่ทางตอนใต้ของเมือง ส่วนบริเวณตอนเหนือของเมือง ในเขตอำเภอเมือง มีเขาคูหาสวรรค์หรือที่เรียกว่าเขาหัวแตก มีเขาอกทะลุ และเขาชัยบุรีหรือที่เรียกว่าเขาเมืองชัยบุรี

เขาเมืองชัยบุรีสำคัญอย่างไร

เขาเมืองชัยบุรีเป็นแนวป้องกันทางธรรมชาติที่เหมาะสมในการป้องกันข้าศึก

ข้าศึกเป็นใครครับ

ต้องย้อนไปยังสมัยที่เมืองพัทลุงอยู่ที่หัวเขาแดง (หรือจะเรียกว่าเมืองสงขลาที่หัวเขาแดง ก็ได้นะครับ) ตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันออกของทะเลสาบ เรียกว่าตั้งอยู่ทางปละท่าตะวันออก (คำว่าปละท่า แปลว่า ด้าน) เมืองหัวเขาแดงนี้อยู่ติดทะเล มักจะมีโจรสลัดหรือที่เรียกว่าแขกสลัดยกมาทางเรือ เข้ามาโจมตีเมืองอยู่เสมอ

ทางฝ่ายปละท่าตะวันตก คือทางเมืองพัทลุงในปัจจุบัน มีพวกแขกทางใต้ลงไปมีเมืองไทรบุรีเป็นต้น มักจะเป็นโจรมาปล้นชิงเมืองอยู่เสมอ ๆ  ดังนั้นการสร้างเมืองป้อมปราการที่เขาเมืองหรือเขาชัยบุรีจะช่วยป้องกันข้าศึกหรือโจรสลัดได้ 

ขอเล่าเรื่องเมืองพัทลุงที่หัวเขาแดง ในสมัยของดาโต๊ะ โมกอล ท่านได้อพยพมาจากเมืองสาเลห์ ตอนกลางของชวามาตั้งเมืองอยู่ที่หัวเขาแดง

ท่านดาโต๊ะ โมกอลมีบุตรชายคนโต คือสุลต่านสุลัยมาน (ซาห์) และบุตรชายคนรอง คือฟารีซี และมีบุตรสาวชื่อฟาติมะห์

ต่อมาสุลต่านสุลัยมาน (ซาห์) ได้ครองเมืองพัทลุงที่หัวเขาแดงต่อจากสุลต่านโมกอลผู้เป็นบิดา

ในยุคที่สุลต่านสุลัยมานปกครองเมืองพัทลุง ท่านได้แข็งข้อไม่ยอมสวามิภักดิ์ต่อสมเด็จพระนารายณ์มหาราช  

ในช่วงเวลานั้นสุลต่านสุลัยมาน (ชาห์) มีเมืองที่มีป้อมปราการป้องกันเมือง ๒ เมือง ได้แก่ เมืองพัทลุงที่หัวเขาแดง และที่เมืองชัยบุรี

ที่หัวเขาแดง ซี่งตั้งอยู่ตรงปากน้ำก่อนจะเข้าตัวเมืองสงขลาในปัจจุบัน มีป้อมปราการที่แข็งแรงไว้ป้องกันการรุกรานทางทะเลและทางบกของข้าศึก และอีกเมืองหนึ่งคือเมืองชัยบุรี

ในส่วนของเมืองชัยบุรีนั้น ท่านสุลต่านสุลัยมานได้อาศัยเขาชัยบุรีเป็นป้อมปราการในตัวเองโดยต่อกำแพงเมืองสร้างป้อมทับเข้าไปเป็นแหล่งที่ต่อสู้ป้องกันข้าศึกศัตรูได้ดีมาก โดยสุลต่านสุลัยมาน (ชาห์) ได้มอบหมายให้น้องชายของท่าน คือท่านฟารีซีไปเป็นเจ้าเมืองพัทลุงที่เมืองชัยบุรี ซึ่งตั้งอยู่ที่เขาชัยบุรี หรือที่รู้จักกันในนามเขาเมือง นะครับ

ท่านฟารีซี จึงเป็นเจ้าเมืองคนแรกของเมืองพัทลุงที่เขาเมืองชัยบุรี นะครับ

เขาชัยบุรีเป็นเขาที่อยู่ห่างจากชายฝั่งทะเลไม่มาก สภาพแวดล้อมของบริเวณนั้นมีภูเขาโอบล้อมหลายด้าน บริเวณเขาชัยบุรีจึงเป็นที่หลบภัยจากการรุกรานของพวกโจรสลัดได้เป็นอย่างดี

ต่อมามีการย้ายเมืองพัทลุงจากเขาชัยบุรีมาอยู่ที่ลำปำ ชุมชนเมืองพัทลุงในระยะต่อมาจึงอยู่บริเวณปากคลองลำปำไปจนถึงเขาอกทะลุและเขาคูหาสวรรค์ นะครับ     

เจ้าเมืองพัทลุง ๙ ท่าน ที่เขาเมืองชัยบุรี

ผมขออนุญาตเขียนชื่อเมืองว่า ชัยบุรี นะครับ บางทีท่านอาจจะเห็นว่าเขียนว่า ไชยบุรี นะครับ

เจ้าเมืองชัยบุรีตามหลักฐานในพงศาวดารเมืองพัทลุงนั้น มีทั้งหมด ๙ ท่านครับ ได้แก่

๑. ท่านฟารีซี หรือเฟรีซี

ท่านเป็นน้องชายของท่านสุลต่านสุลัยมาน เจ้าเมืองพัทลุงที่หัวเขาแดง นะครับ
 ๒. พระยาวิชิตณรงค์
 ๓. หลวงศรีสาคร

๔. พระยาจักรี (ฮุสเซน) บุตรชายสุลต่านสุลัยมาน

พระยาจักรี หรือพระยาราชบังสัน (ฮุสเซน) ปกครองเมืองพัทลุงที่เมืองชัยบุรี ระหว่างปี พ.ศ. ๒๒๓๐-๒๒๔๒ ครับ       

๕. ออกหลวงเพชรกำแหงสงคราม

๖. ออกหลวงไชยราชาสงคราม

๗. พระยาแก้วโกรพพิชัยเชษฐ

๘. พระยาราชบังสัน (ตะตา) บุตรชายพระยาจักรี (ฮุสเซน)  

ท่านตะตาเป็นบิดาพระยาพัทลุงขุนคางเหล็ก

๙. พระภักดีเสนา (แขก)

ในบรรดาเจ้าเมืองทั้ง ๙ ท่านนี้ ท่านที่มีความสำคัญที่ผมจะเล่าเรื่องต่อได้อีกหลายตอน ได้แก่ ท่านฟารีซี เจ้าเมืองท่านที่ ๑ ท่านพระยาจักรี (ฮุสเซน) เจ้าเมืองท่านที่ ๔ พระยาราชบังสัน (ตะตา) เจ้าเมืองท่านที่ ๘ และพระภักดีเสนา เจ้าเมืองท่านที่ ๙ ครับ

โปรดติดตามตอนต่อไปนะครับ